Bùi Tín Con đường ắt phải đi, mục tiêu ắt phải đến

Cá chết hàng triệu con trải dài 200 km ngậm miệng. Con người có trách nhiệm ngậm tăm. Cá câm, người cũng câm. Lạ thế!

Đây là tình hình kỳ quặc, quái dị hiện nay.

Hai tháng trời trôi qua, đảng CS và chính phủ mới vẫn ngậm tăm, mặc cho lòng dân cháy bỏng muốn tìm ra nguyên nhân sớm nhất.

Cho đến nay vẫn chỉ là lời hứa suông, rằng sẽ cho điều tra thêm, sẽ huy động các chuyên viên trí thức ngành bảo vệ môi trường vào cuộc, mời chuyên gia quốc tế giúp sức, công khai kết quả và từ đó sẽ truy ra tội phạm và sẽ áp dụng luật pháp truy cứu trách nhiệm bất cứ ai phạm pháp trong vụ án lớn tác động đến cuộc sống hàng ngày của hàng chục triệu dân cư.

Thế rồi các báo lề phải báo tin: 'đã tìm ra đích danh thủ phạm'. ‘Khả năng tai họa do con người tạo ra, chứ không phải do thiên tai,không phải do tự nhiên của thủy triều đỏ..’ Rồi có báo hé ra rằng: 'trách nhiệm chính đã rõ là từ Công ty Formosa, đã tự thiết kế đường ống chưa hề được thông qua trong dự án, đã nhập số độc tố rất lớn tùy ý dùng, không được duyệt trước, rồi tự ý xử dụng theo lượng rất cao hàng trăm, ngàn tấn mà phía VN không hề biết gì, nghĩa là họ không coi chủ quyền VN ra gì cả’’, ‘’Công ty tuy mang danh hiệu của Đài Loan nhưng đằng sau đó là người của Bắc Kinh, cán bộ kỹ thuật Bắc Kinh, công nhân kỹ thuật và công nhân phổ thông đều người của Bắc Kinh đông nhất’’, và: ‘’ Đi cùng với ống xả chất độc rất nặng xuống đáy biển Kỳ Anh, nhiều tàu đánh cá biển TQ đã bị thấy đổ tháo xuống biển Đông rất nhiều lần đồ phế thải, trong đó có thể có nhiểu chất có độc tố cao, làm cho cá và các rặng san hô dưới đáy biển bị chết trắng hàng loạt’’.

Rồi còn những nhân chứng sống. Các thợ lặn ở Hà Tĩnh và Nghệ An chết sau khi lặn xuống đáy biển lên,có người bị ốm nặng kéo dài và tả lại sự nhiễm độc ra sao, các gia đình bị nhiễm độc vì ăn cá nục và tôm tép biển trong vùng, lên đến vài ngàn người...

Tất cả đều hoàn toàn đầy đủ cấu thành thành một vụ án cực lớn; 'Cố tình hủy hoại môi trường biển trên quy mô rộng lớn, gây hậu quả nặng nề và lâu dài cho hàng chục triệu ngư dân ven biển miền Trung'. Cơ quan điều tra của Bộ Công An, Viện Kiểm Sát Nhân dân Tối cao, Thanh tra chính phủ lẽ ra đã phải vào cuộc sớm, cùng với các phái viên các Bộ Nông nghiệp, Tài nguyên Môi trường, Kế hoạch đầu tư đã có mặt từ hai tháng nay rồi. Thế nhưng các cơ quan chấp pháp ấy vẫn bất động một cách bí hiểm. Họ bận chống các chiến sỹ Dân chủ. Khôn nhà dại chợ, hèn với giặc, ác với dân là thế.

Đồng thời phải truy tố các quan chức VN vì tham lam thông đồng với tư bản Tàu làm hại cho đất nước ta về mọi mặt.

Một điều bí hiểm không kém là một số bài báo trên Pháp Luật và Tuổi trẻ khi ẩn khi hiện như ma trơi, úp úp mở mở, lúc công khai khi bí mật , một kiểu không dám che dấu, im bặt thông tin như cũ, mà dở trò ẩm ương, vừa nể công luận vừa sợ chính quyền toàn trị, cho lên, rút xuống như trò đùa.

Thế nhưng thử hỏi họ chơi trò ú tim như thế được bao lâu nữa? Rồi Chính phủ phải họp thường kỳ đầu tháng sáu này, Quốc hội mới phải ra mắt và họp phiên đầu có diễn văn Khai mạc và Chương trình công việc trước mắt, lại còn Chính phủ mới được bàu lại và sẽ ra mắt quốc dân, tất cả với các cuộc họp báo đã thành nếp. Họ phải mở mồm. Trốn và tránh mãi sao được.

Trong tình hình một nước đàng hoàng có đầy đủ chủ quyền, gặp trường hợp trên đây, họ sẽ giải quyết ra sao? Các Công ty Formosa sẽ bị truy rố ra tòa, các Dự án hóa chất, sắt thép, cầu cảng trong vùng sẽ bị chấm dứt, các cán bộ và công nhân TQ sẽ bị yêu cầu rời VN về nước, các tổn thất mọi mặt phía TQ phải đền bù cho Nhà nước và nhân dân VN.

Rồi sao nữa. Nhân dân qua vụ án lớn này sẽ yêu cầu đảng CS và Nhà nước xem xét kỹ lại mọi dự án do phía TQ nhận thầu , và yêu cầu chấm dứt các dự án làm hại Môi trường như Bô xít, Thủy điện, Hóa chất, Gang thép, Cầu đường..., vì tất cả các dự án đó đều bị áp đặt, với những thiệt thòi nặng nề cho phía VN, như kéo dài thi công, thiết bị quá cũ, giá thành quá đắt, năng xuất quá thấp, lại không an toàn cho cư dân địa phương, hại nhiều hơn lợi.

Theo hướng đó lực lượng Công an có nhiều việc phải làm mới mẻ cần thiết, thật sự vì nước vì dân. Hãy đến các hộ người Tàu, kiểm tra giấy tờ của họ xem có hợp pháp hay không, họ có buôn gian bán lậu, nhập hàng giả hàng xấu độc không, trốn thuế , thông đồng với quan chức cướp đất của nông dân không ? có những ổ cờ bạc bịp, xì ke ma túy không.Công an hãy chuyển hẳn các lực lượng chuyên rình mò các anh chị em Dân chủ, bao vây, canh gác, bám sát họ sang lực lượng làm các việc trên đây, vừa có ý nghĩa chính trị, chính nghĩa, có lợi cho dân cho nước.

Làm gì mà phải dùng đến 70 nhân viên Công an để bám chị Cấn Thị Thêu từ Hà Nội lên Hòa Bình. Vừa hèn vừa vô ích. Mà không dám đụng đến bọn Tàu phạm pháp.

Đó là khởi đầu của quá trình Thoát Trung tất yếu vì kết bạn tốt với ai là quyền của nhân dân ta, quan hệ kinh tế chặt chẽ với ai là quyền của dân ta, huống chi tất cả trục trặc, trở ngại, xấu xa xảy ra đều do phía TQ cậy thế nước lớn gây nên.

Cứ như ông trời có mắt thương dân ta nên đã làm cho TQ lộ rõ bộ mằt tàn bạo thâm hiểm ở Hà Tĩnh, để rồi dun dủi cho ông Obama sang tận VN chìa bàn tay thân thiện ấm cúng đúng vào dịp này. Dân mê tơi là phải lắm. Ông trùm Công an, trùm trại giam lớn là Chủ tịch nước mặt đưa tang khi tiếp khách miễn cưỡng những ngày qua là phải đạo lắm. Ông Tổng Trọng như thất thần mất sổ gạo hồi nào. Tư thế lãnh đạo của đảng CS lung lay tận gốc.

Đường lối thoát Trung ắt phải là con đường tất yếu để thoát hiểm, và mục tiêu ắt phải đến là kết thân toàn diện, mặn mà không lưỡng lự với Hoa Kỳ và thế giới Dân chủ Nhân quyền càng sớm, càng chặt càng tốt cho nhân dân VN ta.

Bùi Tín

* Blog của nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.

(VOA)

Một thành viên Đảng Dân chủ Việt Nam bị giữ ở Thái Lan

Một người Việt Nam ở Nga về Hà Nội nhưng không được nhập cảnh hiện đang bị cơ quan chức năng Thái Lan tạm giữ ở phi trường quốc tế Suvarnabhumi.

Ông Phạm Văn Điệp

Người đàn ông bị giữ có tên Phạm Văn Điệp. Vào sáng ngày 13 tháng 6, qua skype, ông này cho Đài Á Châu Tự Do biết như sau:

“Theo tôi nghĩ trong trường hợp này Thái Lan giữ tôi lại là vô cớ vì tôi không có nguyện vọng gì ở lại Thái Lan. Còn nguyện vọng chính của tôi là về Việt Nam; không biết trong trường hợp này bàn bạc giữa Việt Nam và Thái Lan như thế nào. Việt Nam nói không hoan nghênh; thế nhưng không hoan nghênh một công dân của mình thì chưa chắc thế giới họ cho rằng Việt Nam có lý. Bởi vì con đường về nước của một công dân, không muốn đi đâu cả thì buộc Việt Nam phải chấp nhận thôi.

Tôi về (Việt Nam) lần này có hai mục đích. Mục đích cá nhân là thăm ông bố 97 tuổi. Còn mục đích thứ hai là trong suốt 10 năm nay, chính quyền Việt Nam liên tục có những hành vi sách nhiễu, bịa đặt làm mất uy tín, danh dự của tôi đối với bạn bè vì họ cho rằng tôi là thành phẩn phản động… Nên tôi cần phải làm sáng tỏ vụ việc liên quan chuyện trù dập như thế, đưa vấn đề ra pháp luật.”

Theo lời của ông Phạm Văn Điệp thì bản thân ông là một thành viên Đảng Dân chủ Việt Nam. Ông Điệp từng về Việt Nam tham gia một số hoạt động như biểu tình chống Trung Quốc.

Từ năm 2013 cho đến nay khi trở về Việt Nam ông bị chính quyền Hà Nội từ chối không cho nhập cảnh 5 lần; tuy vậy ông vẫn cương quyết trở về như trình bày vừa nêu.

(RFA)

Chia sẻ trên mạng để làm gì?

                      Blogger Trương Duy Nhất trong cuộc trao đổi với Tạp chí Thanh niên VOA.

Thảm họa cá chết đang khơi dậy những tranh cãi về quyền tự do ngôn luận tại Việt Nam trong cuộc chiến không cân sức giữa người dân dùng mạng truyền thông xã hội để chia sẻ thông tin, thể hiện quan điểm với các quyền lực ngăn chặn, kiểm soát thông tin từ nhà nước.

Tâm điểm gây chú ý gần đây nhất là chương trình 60 phút mở trên VTV qua đó một MC nổi tiếng đã bị đưa lên ‘hỏi tội’ trước khán giả cả nước về ‘động cơ’ chia sẻ tin cá chết trên Facebook cá nhân.

Chia sẻ thông tin trên mạng xã hội để làm gì, nên chia sẻ những gì, chia sẻ thế nào cho hiệu quả, góp phần thay đổi xã hội mà không bị coi là lợi dụng tự do dân chủ xuyên tạc nhà nước hay bôi nhọ lãnh đạo? Mạng xã hội góp phần thế nào trong công cuộc dân chủ hóa truyền thông và mở rộng quyền tự do ngôn luận tại Việt Nam?

Đó là nội dung cuộc trao đổi trên Tạp chí Thanh niên hôm nay với người từng lãnh án 2 năm tù vì chia sẻ trên mạng xã hội những bài viết bị cho là nói xấu chế độ: blogger Trương Duy Nhất, chủ nhân trang blog ‘Một Góc Nhìn Khác’, từng làm việc cho báo Công an tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng và báo Đại Đoàn kết của nhà nước. Anh được tổ chức Phóng viên Không biên giới vinh danh 1 trong 100 ‘Anh hùng thông tin của thế giới 2014’ và hiện là một ký giả độc lập, một Facebooker thường xuyên chia sẻ thông tin trên mạng xã hội. Cuộc trò chuyện được thực hiện nhân dịp anh ghé thăm trụ sở đài VOA trong tháng này.

Trương Duy Nhất: Cái vấn đề VTV đặt ra ‘Chia sẻ để làm gì?’, tôi nghe không ổn vì bản chất truyền thông mạng, cụ thể trong việc này là Facebook, chính là chia sẻ. Người ta chia sẻ gì đó là quyền của mỗi người. Mỗi cách chia sẻ là một thái độ. Đó là quyền thông tin của người ta, tự do ngôn luận là thế mà. Chia sẻ những quan điểm thường nhật của cá nhân trước vấn đề thời sự của đất nước, xã hội mà bị đem ra chê trách, truy xét, cưỡng bức là không đúng. Xã hội bây giờ là thông tin mở, anh muốn bưng bít cũng không được. Quyền được biết và được lên tiếng thì người ta lên tiếng chứ.

Trà Mi: Nhưng về vấn đề chia sẻ thế nào cho có trách nhiệm, tránh đồn thổi tin vịt tác động xấu cho xã hội, phản hồi của anh thế nào?

Trương Duy Nhất: Nói thế hóa ra anh xem thường bạn đọc sao? Thời buổi bây giờ thông tin tràn trên mạng, anh đọc gì, cân nhắc điều gì, thái độ tiếp thu thông tin ra sao, nhìn nhận đúng sai thế nào đó là quyền và trí tuệ mỗi người. Giai đoạn thông tin ngồn ngộn bây giờ, cấm không được, hơn nữa không phải người ta đọc gì cũng tin, người ta biết phân tích, tiếp nhận chứ.

Trà Mi: Liên quan đến bùng nổ thông tin, vụ cá chết được xem là một trắc nghiệm đối với người Việt khao khát tự do thông tin và cũng là một thách thức đối với nhà cầm quyền. Ghi nhận và bình luận của anh thế nào?

Trương Duy Nhất: Truyền thông chính thống đưa tin rất định hướng, có những thông tin không thật, không đáp ứng nhu cầu thông tin của người dân trước vấn đề nguy hiểm như thế cho nên người ta phải tìm tới thông tin trên mạng. Mà thông tin mạng đã đáp ứng được. Trong vụ này, thông tin mạng đã chiến thắng. Có những Facebooker họ đi về tận thực địa, làm những video clip, phỏng vấn người dân. Truyền thông mạng, cụ thể là Facebook, gần như thay thế chức phận và chiếm hết cả quyền năng của báo chí, tạo ra cách truyền thông mới tương tác thật nhiều với bạn đọc.

Trà Mi: Chiến tích ghi nhận được từ truyền thông xã hội đó đã đạt được kết quả mong muốn hay chưa?

Trương Duy Nhất: Tất nhiên mong muốn còn lớn lắm, nhưng không thể đòi hỏi ngay được. Như thế đã là một sự thay đổi.

Trà Mi: Làm thế nào để thúc đẩy tiến trình đó nhanh hơn, tiến tới hiệu quả mong đợi?

Trương Duy Nhất: Điều đó tính tới tiến trình dân chủ của thể chế. Trong mọi việc cần thay đổi, việc căn cơ đầu tiên cần thay đổi nhất là quyền tự do thông tin , tự do ngôn luận. Anh phải tìm cách học Facebook, học truyền thông mạng và cộng tác với nó và chia sẻ thông tin chứ không phải thấy thông tin trên mạng thì quay lại đấu tố hay chặt chém nó. Anh phải chia sẻ với nó , đó mới là cách truyền thông, cách làm  báo trong xu thế này. Chia sẻ thông tin và quan điểm trên mạng là cất lên tiếng nói của mỗi người. Chia sẻ chính là thái độ, là tiếng nói.

                                 Blogger Trương Duy Nhất trong cuộc phỏng vấn với Trà Mi.

Trà Mi: Ở Việt Nam, người ta luôn lo sợ ‘Viết gì, viết thế nào, lên tiếng sao cho hiệu quả mà không bị hậu quả.’ Làm sao để không bị coi là ‘lợi dụng tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước’, ‘xuyên tạc bôi nhọ lãnh đạo’ như bản ản anh từng lãnh?

Trương Duy Nhất: Trong giới trí thức, giới trẻ, những người chọn cách tự lấy băng keo bịt miệng mình hiện giờ không còn nhiều lắm đâu. Người ta biết mở băng keo ra để nói, để chia sẻ rồi. Chia sẻ thế nào để tránh hậu quả xấu xảy ra với mình như trường hợp của tôi, thật ra đó cũng là một nỗi sợ bởi vì sự quy chụp là có thật, sự đàn áp là có thật. Nhưng dần dà trong xu thế này, anh ra sân chơi hội nhập buộc anh cũng phải theo những quy chuẩn chung, những giá trị phổ quát. Cho nên, chính thể cũng phải chấp nhận dần dần những giá trị đó thôi. Còn về người viết, tất nhiên sợ thì sợ nhưng cũng không đến nỗi như 5, 7 năm về trước. Trấn áp, bắt bớ này nọ nhưng cũng không ngăn cản được. Một, hai người còn cản được chứ giờ đã là những luồng sóng rồi, không thể cản được.

Trà Mi: Người cầm bút có cách nào để tự vệ, tránh những sự quy chụp?

Trương Duy Nhất: Điều chị nói, những người như tôi phải suy nghĩ bởi vì chả ai muốn vào tù cả. Trước một vấn đề, mình chọn thái độ viết thế nào để người ta lắng nghe được. Ví dụ mình muốn họ bước 10 bước ra đến cửa, nhưng nói thế họ không nghe, thì mình nói sao để họ nhích một bước ra trước mũi giày mình tí thôi đã là mừng rồi. Mười lần như thế thì nó ra đến cửa. Tuy nhiên, cũng phải nhìn lại thực tế, chẳng hạn viết một cách ôn hòa như tôi, đóng góp phản biện phê bình một cách cực kỳ tích cực như thế mà họ cũng bắt vào tù kia mà. Đó là điều khiến mình phải suy nghĩ. Trước khi viết phải cân nhắc đến tính bức bách của vấn đề. Có ai muốn bị bắt bớ, nhưng trước những sự việc nhiều khi bức bối quá, mình cũng buộc phải lên tiếng, buộc phải nhào vào thôi, tránh không được. Ý thức người cầm bút là như thế.

Trà Mi: Nói tới sự cân nhắc của người cầm bút, anh từng tuyên bố ‘Với chức phận là một nhà báo, một trí thức cầm bút, tôi không chọn cách tự bịt miệng mình.’ Tự bịt miệng mình và bị khống chế bịt miệng – đối với người cầm bút, cách nào hơn?  Anh cân nhắc lợi-hại giữa hai sự lựa chọn này thế nào?

Trương Duy Nhất: Nếu anh còn tự trọng, còn liêm sỉ, còn quan tâm đến thế cuộc thì anh không nên tự bịt miệng mình. Khi người ta bịt miệng anh, anh phải tìm cách bóc ra. Sau bản án 2 năm tù, tôi vẫn viết lại, đâu phải vì thế mà bịt miệng được tôi. Lên tiếng tất nhiên sẽ đến lúc người ta bịt miệng mình thì mình đành chịu thôi, chứ biết làm sao giờ? Nếu để yên phận thì nên tự bịt miệng, mà vậy thì đừng nói đến ‘cây bút’ là gì.

Trà Mi: Trong khi mình bình luận về quyền tự do ngôn luận ở đây thì một người bạn đồng chí hướng với anh, Trần Huỳnh Duy Thức, đang phải trả giá vì đã không chịu ‘tự bịt miệng.’ Giữa sức mạnh của truyền thông xã hội và sự kiểm duyệt, ‘bịt miệng’, ai thắng ai thua?

Trương Duy Nhất: Thắng thua như thế này thì cũng vô cùng. Nói chính quyền thắng cũng đúng vì họ bắt giam được, tù đày được, kết án được thì rõ ràng họ thắng. Nhưng nhìn theo nghĩa nó đã thay chuyển được ý thức trong xã hội, tạo lên được làn sóng người ta can dự, quan tâm đến vấn đề chính sự nhiều hơn thì đó lại là thắng lợi. Nếu chọn cách tự bịt miệng để tránh hậu quả thì làm sao tạo nên được sự thay đổi? Cho nên, những nhân vật như anh Trần Huỳnh Duy Thức là những nhóm lửa tiên phong, từ đó mới khích lệ, tạo ra những làn sóng. Chứ còn ai cũng chọn cách an phận thì sẽ không tác động ra một sự thay đổi nào cả. Bí bách.

Trà Mi: Từ vụ cá chết tới nay, truyền thông xã hội ồ ạt chỉ trích cách phản ứng của nhà cầm quyền. Anh có bình luận ra sao?

Trương Duy Nhất: Đang lúc cá chết, chưa biết cá chết vì đâu mà lại đi ứng xử kiểu ngồi chồm hổm ăn để khuyến khích dân ăn, lại đi cởi áo tuột quần lao ra biển tắm. Đó là những việc làm ngu quá mức cẩn thiết. Phản ứng của cộng đồng mạng đúng là rất nhiều, ngăn không được thì chính quyền trấn áp, bôi nhọ.

Trà Mi: Cách hành xử của chính quyền được lý giải nhằm bảo đảm trật tự trị an xã hội vì e sự bức bối trong dư luận qua mạng truyền thông xã hội sẽ dẫn tới hậu quả khôn lường ví như Cách mạng Hoa lài hay Mùa xuân Ả Rập. Có thể chính quyền Việt Nam lo sợ ‘cuộc cách mạng cá’ gây bất ổn, anh nghĩ sao?

Trương Duy Nhất: Tôi không nghĩ quá như thế. Chính quyền chắc có nỗi lo, nhưng theo tôi, ‘cách mạng cá’ chắc không xảy ra tại Việt Nam. Để tạo ra luồng sóng cỡ Cách mạng Hoa lài thì tôi nghĩ hãy còn lâu. Người ta vin cớ ảnh hưởng an ninh trật tự xã hội để bắt bớ, để đàn áp. Chính lực lượng của chính quyền gây mất an ninh trật tự. Thay vào đó, anh nên hướng dẫn cho người tuần hành thể hiện quan điểm một cách ôn hòa. Những cuộc biểu tình vừa qua sẽ không đến mức căng thẳng như thế nếu sự can thiệp không thô bạo. Họ trấn áp toàn bộ, ngăn cản toàn bộ, hạn chế quyền biểu tình của công dân.

Trà Mi: Là một blogger có ‘góc nhìn khác’ từ Việt Nam, nay đang đặt chân tới một quốc gia tự do dân chủ, anh sẽ chia sẻ điều gì để cộng đồng quốc tế quan tâm đến quyền tự do ngôn luận và sự phát triển của truyền thông xã hội tại Việt Nam?

Trương Duy Nhất: Tôi rất mong mỏi những tiếng nói, những bài viết độc lập như của chúng tôi được chia sẻ. Tôi mong những quan điểm, những chia sẻ của chúng tôi trước các vấn nạn của đất nước được các đồng nghiệp trên quốc tế, như các anh chị ở VOA chẳng hạn, cùng chia sẻ để nhân tiếng nói, nhân ảnh hưởng lên, tác động đến bên ngoài để thế giới, để nhiều người nghe hơn. Từ đó, nó thức tỉnh hơn, tạo một ngoại lực tác động thêm vào bên trong thì đó là điều cực kỳ tốt. Mọi cuộc cách mạng, kể cả cách mạng truyền thông, cũng cần có sự tác động từ bên ngoài vào. Tôi muốn có sự tác động từ bên ngoài để giúp báo chí độc lập, truyền thông mạng trong nước và cho công cuộc dân chủ hóa truyền thông.

Trà Mi: Xin chân thành cảm ơn anh vì thời gian dành cho cuộc trao đổi này.

Trà Mi

(VOA)

Quốc hội Châu Âu tố cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền

Bản dự thảo Quyết Nghị chung của 6 chính đảng tố cáo Việt Nam vi phạm nghiêm trọng nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam đã được đem ra thảo luận trước khoáng đại Quốc hội Châu Âu ở Strasbourg sáng thứ năm 9-6-2016. RFA PHOTO/Ỷ Lan

Bản dự thảo Quyết Nghị chung của 6 chính đảng tố cáo Việt Nam vi phạm nghiêm trọng nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam đã được đem ra thảo luận trước khoáng đại Quốc hội Châu Âu ở Strasbourg sáng thứ năm 9-6-2016. Cuộc thảo luận vô cùng sôi nổi với những lời phát biểu nồng nhiệt của các Dân biểu với nhiều bằng chứng lộ liễu đang xảy ra hằng ngày tại Việt Nam.

Đa số thông qua

Sau cuộc thảo luận suốt buổi sáng, lúc 12 giờ trưa Chủ tịch phiên khoáng đại yêu cầu lấy biểu quyết. Hầu như đa số tuyệt đối 751 Dân biểu đại diện 28 quốc gia Châu Âu đồng thanh biểu quyết thông qua Quyết Nghị.

Sau đây là một số phát biểu tiêu biểu sự quan tâm của Quốc hội Châu Âu đối với một quốc gia xa cách mấy mươi nghìn dặm.

Dân biểu Jose Ignacio Fera: (Liên minh Tự do và Dân chủ Châu Âu, người Bồ Đào Nha)

Cho đến bao giờ Liên Âu còn được phép tự mãn với chế độ độc tài như Venezuela và Việt Nam? Cả hai nhóm quốc gia này khởi đầu tên nước bằng chữ “V”. Nhưng không phải là chữ V của sự chiến thắng (Victory), mà là chữ V của sự độc ác (Villainy).
-DB Jose Ignacio Fera

“Tại Nhà nước độc đảng Việt Nam, kể từ năm 1975 Đảng Cộng sản cai trị trên 90 triệu dân, không cho phép bất cứ ai thách thức lãnh đạo Đảng và kiểm soát Quốc hội cũng như các toà án. Tại Việt Nam, tự do dân sự, tự do ngôn luận và nhân quyền là những khái niệm không được nghiêm chỉnh thừa nhận, và những vi phạm các nhân quyền cơ bản xảy ra hằng ngày.

Ngài Thích Quảng Độ, một Tăng sĩ Phật giáo được đề cử Giải Nobel Hoà bình năm nay 2016, là một tù nhân vì lương thức được Ân xá Quốc tế công nhận, đã trải qua hơn 30 năm tù đày cho sự đối lập ôn hoà chế độ Cộng sản. Ngài từng tuyên bố, tôi xin trích :

‘Một xã hội văn minh chẳng bao giờ cho phép bất cứ chính phủ nào, với bất cứ ý thức hệ hay chế độ chính trị nào, xúc phạm các nhân quyền phổ quát và cô lập nhân dân sau bức màn sắt khi nại cớ “không can thiệp” vào nội bộ các quốc gia.’

Thưa quý vị đồng viện, cho đến bao giờ Liên Âu còn được phép tự mãn với chế độ độc tài như Venezuela và Việt Nam? Cả hai nhóm quốc gia này khởi đầu tên nước bằng chữ “V”. Nhưng không phải là chữ V của sự chiến thắng (Victory), mà là chữ V của sự độc ác (Villainy).”

Dân biểu Demermaeker: (Đảng Bảo thủ và Cải cách Châu Âu, người Bỉ)

“Việt Nam mang hai bộ mặt khác nhau. Một bộ mặt trẻ trung, năng nổ, còn bộ mặt kia là nhà nước độc đảng — sự kiểm soát của Đảng Cộng sản là toàn triệt. Chế độ phản ứng theo đường lối hoang tưởng trước mọi phê phán, và các nhà bloggers, các tín đồ tôn giáo hay ai khác đều bị đàn áp. Thật quá rõ chuyện Việt Nam phục tùng ông Anh Cả Trung quốc. Linh mục Nguyễn Văn Lý vừa được thả, nhưng biết bao người khác vẫn còn bị giam giữ. Ngài Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, đã bị giam nhốt trên 30 năm. Chúng tôi kêu gọi Liên Âu hãy áp lực trả tự do cho Ngài.”

Nữ Dân biểu Frédérique Ries: (Liên minh Tự do và Dân chủ Châu Âu, người Bỉ)

Biểu quyết thông qua Bản dự thảo Quyết Nghị chung của 6 chính đảng tố cáo Việt Nam vi phạm nghiêm trọng nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam tại Quốc hội Châu Âu ở Strasbourg sáng thứ năm 9-6-2016. RFA PHOTO/Ỷ Lan.

“Thưa ông Chủ tịch. Các cuộc biểu tình tiếp nối tại Việt Nam sau vụ tai tiếng môi sinh đã như châm lửa vào thuốc súng trong tháng tư. Bản Quyết nghị của chúng tôi hiển nhiên tố cáo cuộc đàn áp tàn bạo do chính quyền chỉ huy, rồi cuộc viếng thăm của Tổng thống Obama tháng năm vừa qua quả thực đã được sử dụng như bằng chứng ngoại phạm để nhà cầm quyền tiếp diễn bắt bớ tuỳ tiện. Khắp mọi ngày, các nhà báo, các bloggers, các người hoạt động bảo vệ nhân quyền, các lãnh đạo tôn giáo bị bắt bớ. Đây là điều chẳng có chi ngạc nhiên khi Việt Nam bị báo động đỏ trên thang hạng thế giới về đàn áp tự do báo chí.

Chúng tôi không ngừng tố giác các vi phạm nhân quyền tiếp diễn và chúng tôi yêu sách trả tự do cho những ai bị vất vào sau chấn song sắt, như trường hợp Ngài Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo và biểu tượng của phong trào Phật giáo Việt Nam. Ngài bị cướp mất tự do một cách liên tục cho tới nay kể đã 34 năm tròn. Nay Ngài đã 88 tuổi.

Thưa ông Chủ tịch. Hiện nay Ngài Thích Quảng Độ bị quản thúc không lý do, không xét xử tại Saigon. Sức khoẻ Ngài khá suy kiệt. Chúng tôi yêu cầu khẩn cấp Bà Mogherini đặt hết uy lực của vị Bộ trưởng Ngoại giao và An ninh Liên Âu để đạt cho được việc trả tự do cho Ngài Thích Quảng Độ và những tù nhân khác. Xin cám ơn.”

Nữ Dân biểu Barbara Lochbihler: (Đảng Xanh, người Đức)

“Cuộc thảo luận hôm nay đến từ cuộc đàn áp hung bạo những cuộc biểu tình tiếp theo thảm hoạ môi sinh. Liên Âu đã mở cuộc điều tra độc lập về những nguyên nhân của thảm trạng. Nhưng cũng là điều quan trọng để bảo đảm cho sự đền bù các nạn nhân, và tất cả những ai bị bắt bớ qua những cuộc biểu tình phải được trả tự do, bởi vì đơn giản là họ sử dụng quyền tự do ngôn luận. Đã nhiều năm nay chúng ta chứng kiến sự gia tăng các nỗ lực của Việt Nam để bắt bớ hay bịt miệng những nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền như trường hợp Nguyễn Văn Đài bị bắt một ngày sau cuộc Đối thoại nhân quyền Liên Âu. Điều cho thấy Việt Nam sử dụng nhà tù để bịt miệng nhân dân.”

Dân biểu Csaba Sogor: (Đảng Dân chủ Thiên chúa giáo, người Hung Gia Lợi)

Dự thảo lần thứ 5 Luật Tôn giáo và tín ngưỡng trình lên Quốc hội là một sự vi phạm Công ước Nhân quyền quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết.
-DB Csaba Sogor

“Dự thảo lần thứ 5 Luật Tôn giáo và tín ngưỡng trình lên Quốc hội là một sự vi phạm Công ước Nhân quyền quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết. Thật quá rõ, các điều luật trong Dự thảo Luật sẽ hành xử như công cụ đầy quyền lực để kiểm soát với những giới hạn rộng rãi trong việc hành đạo hay tín ngưỡng tại Việt Nam. Liên Âu cần thúc đẩy Việt Nam viết Dự thảo Luật Tôn giáo mới tuân thủ những nghĩa vụ của Việt Nam theo điều 18 của Công ước Quốc tế về Các quyền dân sự và chính trị, nhằm bảo đảm việc hành đạo cho bất cứ tôn giáo hay tín ngưỡng nào tại Việt Nam không bị điều kiện hoá theo cách xử lý của nhà nước công nhận hay không, đăng ký hay chấp thuận.

Trên tất cả, tự do cơ bản về tôn giáo hay tín ngưỡng phải được trở thành thực tại ở Việt Nam.”

Trong cuộc tiếp xúc riêng với Dân biểu Ramon Tremosa i Bacells, người Tây Ban Nha là một trong những người bảo trợ cho bản Quyết Nghị, khi được hỏi liệu Việt nam không cải tiến về nhân quyền, thì  Hiệp ước Tự do mậu dịch đang ký kết giữa Liên Âu và Việt Nam sẽ ra sao ? Ông trả lời:

“Theo tôi, tôi nghĩ rằng Hiệp ước Tự do mậu dịch Liên Âu - Việt Nam cần chận đứng, bao lâu Việt nam không chịu tôn trọng nhân quyền. Và tôi nghĩ rằng quan điểm này được nhiều bạn đồng viện ở Quốc hội Châu Âu ủng hộ. Cho nên chúng ta phải theo dõi cẩn thận bằng cách nào Hiệp ước này tiến triển, vì đây là vấn đề tối ư quan trọng đối với chúng ta.”

Những điểm quan trọng

Bản Quyết Nghị Quốc hội Châu thông qua hôm nay có những điểm yêu sách quan trọng như:

Điều 2, Kêu gọi chính phủ Việt Nam chấm dứt tức khắc mọi cuộc sách nhiễu, hăm doạ, đàn áp các nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền, xã hội, môi sinh ; nhấn mạnh rằng chính quyền phải tôn trọng quyền hoạt động thông qua sự phản kháng ôn hoà và trả tự cho tất cả những người bị bắt trái phép ; đòi hỏi trả tự do tức khắc cho tất cả các nhà hoạt động bị bắt tuỳ tiện như Lê Thu Hà, Nguyễn Văn Đài, Trần Minh Nhật, Trần Huỳnh Duy Thức và Đức Tăng Thống Thích Quảng Độ;

Điều 4, Tố cáo sự kết án và tuyên án nặng nề đối với các nhà báo và các bloggers như Nguyễn Hữu Vinh, Nguyễn Thị Minh Thuý và Đặng Xuân Diệu và kêu gọi trả tự do cho họ;

Điều 6, Biểu tỏ mối quan tâm về sự cân nhắc của Quốc Hội đối với Luật Hội và Luật Tôn giáo và tín ngưỡng vốn trái chống với các tiêu chuẩn quốc tế về tự do lập hội và tự do tôn giáo hay tín ngưỡng;

Điều 8, Tái kêu gọi việc xét lại một số điều luật đặc thù trong Bộ Luật Hình sự Việt Nam đã được sử dụng để triệt tiêu tự do ngôn luận ; nhận thấy điều đáng tiếc trong con số 18 nghìn tù nhân được ân xá ngày 2-9-2015 chẳng có một người nào là tù nhân chính trị ; tố cáo những điều kiện giam giữ và nhà tù tại Việt Nam và yêu cầu nhà cầm quyền Việt Nam bảo đảm không giới hạn quyền được luật sư bào chữa;

Điều 10, Kêu gọi nhà cầm quyền chấm dứt đàn áp tôn giáo và sửa đổi Luật tôn giáo để tái hồi địa vị pháp lý của những tôn giáo không được thừa nhận ; kêu gọi Việt Nam thu hồi Dự thảo lần 5 Luật tôn giáo và tín ngưỡng, hiện đang bàn thảo tại Quốc hội, và chuẩn bị Dự thảo Luật Tôn giáo mới tuân thủ theo các nghĩa vụ của Việt Nam đối với Điều 18 của Công ước quốc tế về Các quyền dân sự và chính trị ; kêu gọi trả tự do cho Mục sư Nguyễn Công Chính, Trần Thị Hồng và Ngô Hào;

Điều 14, Kêu gọi Chính phủ Việt Nam tiếp cận mời Thủ tục đặc biệt LHQ, đặc biệt mời Báo cáo viên đặc nhiệm LHQ về Tự do ngôn luận và Báo cáo viên đặc nhiệm LHQ về tình trạng những người đấu tranh bảo vệ nhân quyền;

Điều 16, (…) Nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại nhân quyền giữa Liên Âu và Việt Nam, đặc biệt nếu cuộc đối thoại này được thi hành cụ thể ; nhấn mạnh rằng cuộc đối thoại này phải mang lại hiệu quả và định hướng thành tựu;

Ỷ Lan

Phóng viên Đài Á Châu tại Quốc hội Châu Âu, Strasbourg.

(RFA)

Phạm Thị Hoài - Độc tài ngoại lệ

Tháng trước, nhà độc tài của thành phố một triệu dân Đà Nẵng qua đời. Tháng này, đến lượt nhà độc tài của thành phố năm triệu dân Singapore. Cả hai để lại nhiều thương tiếc. Độc tài, nhưng mà tốt. Độc tài ngoại lệ. Thương hiệu “độc tài sáng suốt” ngày càng có giá. Không chỉ ở các nước Đông Á. Ở châu Âu tự do, nhu cầu thanh lý nền dân chủ loạn chức năng để mua gấp một nhà độc tài hiệu quả cũng đang nhen nhóm.

Họ được gọi là những nhà độc tài anh minh, dám nghĩ dám làm, giàu năng lực, đầy viễn kiến. Thậm chí là những nhà độc tài vì dân. Đã thế họ còn là những cá nhân hấp dẫn. Sức mê hoặc của ông Lý Quang Diệu hạ gục không chỉ người Singapore, mà cả giới tinh hoa kinh tế, chính trị và truyền thông toàn thế giới. Lãnh tụ các nước cũng độc tài tự hào được gọi ông là thầy đã đành, song lãnh tụ các nước dân chủ cũng hãnh diện được gọi ông là bạn, người nào có chút băn khoăn cho lập trường dân chủ thiếu vững vàng của mình thì gọi ông là một nhà “độc tài khai sáng”. Thế là tất cả đều ổn. Tất cả đều mê man trong cái charisma vô đối của ông, “người khổng lồ của lịch sử”, “thiên tài chính trị”, “nhà chiến lược kiệt xuất”, vừa là “chúa tể các giá trị châu Á” vừa là “đại diện đặc sắc nhất của Anh quốc ở phương Đông”…

Ông Nguyễn Bá Thanh không được chơi ở cúp ngoại hạng quốc tế đó, kiểu tóc vuốt từ mai trái qua mai phải rồi lại dồn tất cả ra sau gáy của ông đã nói rõ. Ngay ở trong nước, ông cũng không có cơ hội được thăng làm vĩ nhân. Trong thế giới cộng sản, “vĩ nhân” là danh hiệu chỉ cấp một lần, cho một nhân vật nhất định, và ở Việt Nam đó là Hồ Chủ tịch, không có cạnh tranh. Ông Thanh là một sự pha trộn lạ lùng của gian hùng và bộc trực, của một tay lâm biền hảo hớn và một chính ủy. Nghe ông diễn thuyết ta có thể cười ngất vì kiến thức của một chủ nhiệm hợp tác xã xốc vác được một ông vua tỉnh lẻ phát ngôn mạnh bạo. Nhưng dù không có hào quang của những Cha già dân tộc như Lý Quang Diệu và Hồ Chí Minh, thỉnh thoảng lại có vẻ một Bố già kiểu Tony Soprano, nhưng so với các gương mặt còn lại ở cùng đẳng cấp, ông vẫn là một nhân vật gây cảm xúc. Thật khó cho những người ghét và chống độc tài, trong đó có tôi, khi cái Ác chẳng những làm được khá nhiều việc tốt mà trông lại ấn tượng, còn cái Thiện phần lớn có vẻ vô vị. Đã từ lâu chúng ta đối diện với hiện tượng The Banality of Good.

Nguyễn Bá Thanh.

Nhiều điều ông Lý chủ trương cho Singapore, nhìn bề ngoài không khác mấy thực tiễn chính trị ở Việt Nam, dù ông là một người chống cộng không khoan nhượng. Trong cuộc trả lời phỏng vấn nổi tiếng với Fareed Zakaria cho tạp chí Foreign Affairs năm 1994 ông cho biết, phần lớn các giá trị của nền dân chủ Mỹ hiện nay thì ông không thích thú lắm, nhưng ông luôn ngưỡng mộ nước Mỹ ở tinh thần quyết liệt chống hệ thống cộng sản; những trò gắn liền với các chính quyền cộng sản như khủng bố và giấu diếm trong bóng tối thì ông không bao giờ sờ vào. Song những người bất đồng chính kiến và đặc biệt các phần tử bị coi là cộng sản hoặc lãnh tụ công đoàn ở Singapore những thập niên trước cũng tàn đời trong ngục hàng chục năm trời không có án, như Chia Thye Poh: 23 năm, Lim Hock Siew: 19 năm 6 tháng, Said Zahari: 17 năm trong nhà tù Chương Nghi. Còn ngày nay, đối lập chính trị ở Singapore không bị cảnh sát xách nhiễu vô lối, không bị côn đồ hành hung giấu tay, không bị mật vụ trâng tráo theo dõi, chỉ bị đẩy vào chân tường của sạt nghiệp qua những vụ kiện dân sự hoàn toàn danh chính ngôn thuận mà ông Lý và Đảng Nhân dân Hành động (PAP) của ông trăm vụ trăm thắng. PAP không đơn thuần là một tổ chức chính trị của một bộ phận dân chúng, mà là một thiết chế quốc gia, đại diện cho dân tộc. Phê phán PAP đồng nghĩa với phê phán Singapore và chống chế độ, không khác gì cái đại tự sự của Đảng Cộng sản Việt Nam. Singapore cũng nằm gọn trong tay một gia đình, một tập đoàn, không khác cha truyền con nối ở Bắc Triều Tiên, anh truyền em nối ở Cuba và những vương triều quý tộc đỏ ở Trung Quốc và Việt Nam.

Ông Lý cũng không cần tham khảo ý kiến của nhân dân. Phát ngôn của ông, “nếu được tuyệt đối toàn quyền ở Singapore mà không phải hỏi dân chúng rằng họ có hài lòng không thì không có gì phải hoài nghi, tôi tin chắc rằng mình sẽ điều hành hiệu quả cho chính quyền lợi của họ hơn nhiều“, đã trở thành một trong những lời bất hủ, thường xuyên được chính những người tin hoặc tưởng mình tin vào thể chế dân chủ vừa khoái trá trích dẫn vừa lè lưỡi lắc đầu. Nhà cầm quyền ở Việt Nam cũng tin chắc ở sự sáng suốt của mình như thế.

Cũng như Việt Nam, chính quyền Singapore phản đối mọi sự thật khác ngoài sự thật chính thống. Năm 2006, ông Tạ Quốc Trung (Andy Xie), trưởng khu vực châu Á của Morgan Stanley, một chuyên gia xuất sắc từng được Bloomberg xếp vào danh sách 50 nhân vật giàu ảnh hưởng nhất trong giới tài chính quốc tế, cảnh báo trong một email nội bộ rằng phương Tây đã đánh giá quá cao Singapore, thực ra thành công của nước này chủ yếu nhờ vai trò làm trung tâm rửa tiền cho các doanh nghiệp và quan chức tham nhũng của Indonesia, các casino đang xây ở đây cũng nhằm hút tiền bẩn từ Trung Quốc. Bức thư bị rò rỉ. Ông Tạ lập tức bị Morgan Stanley đuổi việc, theo yêu cầu của chính quyền Singapore.

Lý Quang Diệu (1923-2015)

Cũng như Việt Nam, công đoàn ở Singapore nằm dưới sự lãnh đạo của chính quyền, mà chính quyền là Đảng PAP và Đảng PAP là chính quyền như ông Lý công khai tuyên bố (“I make no apologies that the PAP is the government and the government is the PAP“), liên tục từ 56 năm nay, điều quá đương nhiên, ông không thấy có gì để xin lỗi. Cuộc đình công duy nhất, rất nhỏ, và tất nhiên bất hợp pháp, trong vòng 30 năm gần đây ở Singapore diễn ra năm 2012. Những kẻ cầm đầu đều bị nghiêm trị.

Cũng như Việt Nam, Singapore luôn nằm ở cuối bảng xếp hạng tự do báo chí. Trong đánh giá mới nhất, ra ngày 12/2/2015, của tổ chức Phóng viên Không Biên giới, Singapore đứng ở vị trí 153/180, sau cả Nga, Thổ, thua xa Miến Điện, Campuchia, chỉ nhỉnh hơn hai nước duy nhất trong khu vực là Lào và Việt Nam, và xu hướng là ngày càng tụt hạng. Danh sách những nhà báo và blogger bị chính quyền Singapore gây áp lực hay truy tố, các thông tin và tác phẩm nghệ thuật bị ngăn cấm hay kiểm duyệt cũng chỉ ngắn hơn danh sách ở Việt Nam chút ít và vừa được bổ sung bằng Amos Yee, cậu bé 16 tuổi bị bắt và truy tố vì đoạn video 8 phút đăng trên YouTube nhan đề “Lee Kuan Yew is Finally Dead“, cuối cùng thì Lý Quang Diệu đã chết. Nhà nước bảo mẫu do ông Lý dựng nên thấy mình có bổn phận đánh đòn đứa con hư này.

Tất cả những tương đồng ấy có vẻ gây cảm hứng mạnh mẽ cho các nhà lãnh đạo Việt Nam và không riêng gì họ: một bộ phận đáng kể trong giới tinh hoa Việt Nam không buồn giấu khao khát được một bàn tay sắt và những biện pháp thực sự cứng rắn cai trị. Tất nhiên kẻ bị trị là lũ dân đen vô học, lười biếng, loạn tặc, mọi rợ, đần độn, vừa ngu vừa bướng. Lũ vịt. Lũ lừa. Người ta tiếc thương ông Nguyễn Bá Thanh, người đã biến Đà Nẵng thành Singapore của Việt Nam.

Song chuyên chính tư bản Singapore và chuyên chính hậu cộng sản Việt Nam chỉ chung nhau ở bề ngoài độc tài, sự khác nhau bên trong lớn chính xác bằng khoảng cách dường như vô tận giữa Brave New World, tân thế giới mỹ lệ Singapore đã hoàn thành và chân dung còn muôn phần nhếch nhác của một Việt Nam đang chuyển đổi. Ít nhất ba điểm sau đây khiến cuộc chạy theo mô hình Singapore ở Việt Nam không thể đến đích mà chỉ để lại rất nhiều tai nạn dọc đường:

Thứ nhất, dù thiếu dân chủ, nhưng nền độc tài mềm của Singapore vẫn có những tự do tối thiểu vượt xa khả năng chịu đựng của nhà cầm quyền Việt Nam: đa đảng, cạnh tranh chính trị và tự do bầu cử. Thứ hai, nền pháp trị, rule of law, thành tựu then chốt của thể chế dân chủ, ở Singapore tuy có phần bị lạm dụng để bảo vệ địa vị chính trị của đảng cầm quyền, song trước hết nó được sử dụng thành công để duy trì một bộ máy công quyền trong sạch và hiệu quả, điều hoàn toàn xa lạ với nền tư pháp xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Thứ ba, chế độ meritocracy, nền tinh anh trị của Singapore, đặt cược tất cả vào một nhóm nhỏ các chuyên gia đỉnh cao và các nhà kỹ trị hảo hạng, những Alpha Plus mà năng lực thuộc hàng đầu thế giới. Ông Lý Quang Diệu từng phát biểu, nếu 300 nhà quản trị trụ cột của Singapore cùng rơi trong một chiếc Jumbo Jet thì quốc đảo này sụp đổ. Việt Nam không sợ một kịch bản như thế. Kho dự trữ cho sự tầm thường ở đây còn rất đầy. 

Phạm Thị Hoài 

(Báo Trẻ)