​Ông Vũ Quang Hải: Tôi được “xin” về Sabeco “đúng quy trình”

Chiều 14-6, ông Vũ Quang Hải - phó tổng giám đốc Sabeco - đã trả lời Tuổi Trẻ trên tinh thần “nói hết những điều mình biết”.

Ông Vũ Quang Hải - Ảnh: T. Hà

* Ông nhận xét thế nào về nội dung VAFI đã đưa ra dư luận? 

- Về thông tin liên quan quá trình công tác của tôi tại PVFI, tôi nhận quyết định về vào tháng 1-2011 thì đến tháng 5-2013 chuyển công tác. Tại thời điểm đó, không phải chỉ có tôi được quyết định bổ nhiệm làm giám đốc mà Tập đoàn Dầu khí quốc gia VN còn quyết một người nữa làm chủ tịch HĐQT.

Mục đích của việc bổ nhiệm này là tái cơ cấu toàn diện PVFI vì phát sinh  những khoản nợ xấu, vốn điều lệ công ty khoảng 300 tỉ đồng. Thời điểm tôi về thì được báo cáo là vừa mất vốn, và mất thêm khoảng 600 tỉ nữa. Còn năm 2010 thì được báo cáo là lỗ khoảng 40 tỉ đồng. Tất cả cái này đều báo cáo về Tập đoàn Dầu khí quốc gia VN.

Nếu quay lại thời điểm đó thì PVFI có hai khoản đầu tư. Một là đầu tư chứng khoán tại Công ty CP chứng khoán SMEs, khả năng mất vốn lên đến 360 tỉ đồng. Thứ hai là tại Công ty CP chứng khoán Phố Wall khoảng hơn 70 tỉ đồng.

Cộng thêm các khoản huy động ngắn hạn nữa lên đến gần 800 tỉ đồng, cũng  có khả năng mất vốn. Năm đầu tiên khi tôi về (2011) lỗ khoảng 197 tỉ đồng, chủ yếu là do trích lập dự phòng. Còn hai công ty chứng khoán nói trên thì trước đó cơ quan công an đã lập hồ sơ khởi tố về những sai phạm tại đây.

Tôi có thể tự tin nói là các khoản lỗ đó không phải do tôi gây ra mà tôi chỉ kế thừa và xử lý các khoản lỗ đó. Chúng tôi làm tất cả mọi thứ, đến năm 2012 số lỗ đã ít đi rất nhiều, còn khoảng 70 tỉ đồng, chứ không phải như VAFI nói là “hai năm lỗ hơn 200 tỉ đồng”. Như vậy làm giảm lỗ chứ không phải là tăng thêm lỗ. Và khi tôi đi thì gần như PVFI không còn các khoản nợ xấu nữa, thanh toán toàn bộ công nợ tồn tại.

* Ông xuất thân từ đâu trước khi để được bổ nhiệm về PVFI?

- Trước đây tôi đi học tài chính, quản trị kinh doanh ở Anh. Sau khi về VN, năm 2007 tôi về làm ở Tổng công ty Tài chính dầu khí, ở ban đầu tư với vai trò chuyên viên. Sau đó nữa thì mới được điều chuyển về PVFI.

* Nghĩa là chỉ sau bốn năm, ông từ chuyên viên của một ban thuộc bộ, đã được “lên” giám đốc?

- Phải hiểu vấn đề ở đây bổ nhiệm giám đốc cho tôi mục đích là để xử lý tồn tại, chứ không phải để kinh doanh. Khi tôi về mọi người cũng rất ngạc nhiên hỏi tại sao về đây, đang khó khăn thế. Nhưng tập đoàn cũng nói rằng đại ý “ông trẻ thì ông phải đi”, chứ không phải là trong vòng mấy năm mà đi nhanh thế.

* Rời PVFI, ông tiếp tục nhận công tác ở đâu? Có ai đề nghị không?

- Tôi chuyển về Trung tâm hỗ trợ xuất khẩu (Cục Xúc tiến thương mại thuộc Bộ Công thương) từ tháng 5-2013 theo đề nghị ở đây. Chức vụ là phó giám đốc trung tâm kiêm nhiệm thêm kiểm soát viên tài chính ở Tổng công ty Thuốc lá VN. Theo quy định của Bộ Công thương ở thời điểm đó thì được hưởng chế độ vụ phó.

* Chuyển về Cục Xúc tiến thương mại ông có phải thi tuyển không?

- Không, tôi chuyển ngang. Vì Trung tâm tâm hỗ trợ xuất khẩu là đơn vị sự nghiệp có thu, có con dấu, tài khoản riêng chứ không phải hoạt động theo cơ chế nhà nước, nên có quyền tuyển dụng, chứ không theo ngạch công chức nhà nước.

* VAFI nói ông về được Sabeco là do bố ông bổ nhiệm? Ông về Sabeco khi nào?

- Trước tết năm 2014. Mùng 6 tết là đi làm. Chuyện bổ nhiệm tôi về Sabeco là thế này. Chủ tịch HĐQT Sabeco lúc đó là anh Phan Đăng Tuất có làm văn bản gửi Bộ Công thương xin tăng cường cán bộ trẻ cho tổng công ty. Anh Tuất đã có văn bản chỉ đích danh tên tôi, và không chỉ mình tôi mà lúc đó còn bổ nhiệm thêm hai phó tổng trẻ nữa.

Thời điểm đó, Bộ Công Thương chấp thuận là giới thiệu tôi về Sabeco chứ không hề có quyết định bổ nhiệm tôi. Cái này VAFI nhầm. Tôi chỉ được giới thiệu tham gia HĐQT vì Sabeco còn cổ đông bên ngoài là Heineken nữa, nên bộ không quyết được chuyện này. HĐQT họp và có xin ý kiến cổ đông đàng hoàng và sau đó bầu bổ nhiệm tại đại hội cổ đông bất thường. Rõ ràng là cổ đông Heineken đồng ý thì quy trình rất công bằng chứ không có gì khuất tất cả.

Thứ hai, VAFI nói tôi đại diện phần vốn nhà nước tại Sabeco là sai. Ngay thời điểm tôi về và cả hiện nay, tôi không hề là người đại diện vốn nhà nước tại Sabeco. Tôi chỉ là người làm thuê cho Sabeco thôi, hoàn toàn rất đúng quy trình, chứ không phải bố bổ nhiệm con.

* Vậy tại sao Sabeco đề xuất ông, chứ không phải ai khác?

- Chắc cái này phải hỏi anh Tuất.

* Trước khi đề xuất ông, ông Tuất có trao đổi để hỏi ý kiến với ông không?

- Cũng có trao đổi, tôi nhớ đâu khoảng tháng 6-2014. Gần đến cuối năm 2014 thì tôi mới vào làm ở Sabeco. Phải hỏi chứ. Hỏi rất lâu, đến cuối năm tôi mới đồng ý về. Thời gian hỏi thì tôi không nhớ. Còn làm tờ trình từ tháng 2, đến tháng 9, tháng 10 gì đấy mới đồng ý. Nói chung phải trải qua quá trình.

* Vậy ông có trao đổi với bố ông khi được ông Tuất “xin” về Sabeco hay không?

- Có. Vì bản thân bố tôi cũng không muốn. Thứ nhất là xa nhà, thứ hai là dư luận sẽ nói.

* Như ông nói, cuối năm 2014 ông đã về làm việc tại Sabeco. Nhưng Sabeco có văn bản đề nghị bổ sung thêm cán bộ lãnh đạo cho tổng công ty vào tháng 1-2015. Đến ngày 4-2-2015 thì Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa mới ký quyết định điều động ông về Sabeco, đề cử tham gia HĐQT. Và ngày 5-2-2015, tức chỉ sau một ngày bà Thoa ký quyết định, ông Tuất mới có tờ trình đại hội đồng cổ đông Sabeco xem xét lấy ý kiến?

- Tôi cũng không nhớ rõ ngày giờ, chỉ nhớ là có diễn biến xin như thế.

* Bản thân ông có thấy rằng từ năm 2007 đến năm 2016, chưa đến 10 năm mà ông đã trải qua rất nhiều chức vụ quan trọng. Theo ông, nếu một cán bộ công chức bình thường thì liệu có lên được những vị trí như vậy không?

- Ngoài bằng đại học ra, tôi cũng có bằng thạc sĩ tài chính, cũng được đào tạo bài bản ở nước ngoài. Tôi hiểu là dư luận có ý rằng con quan thì lại làm quan, nhưng quan điểm của tôi là trong một đất nước do Đảng lãnh đạo, mọi thứ bình đẳng hết, cơ hội của mọi người là như nhau. Thật sự tôi không nghĩ đây là sự ưu ái, vì tất cả chúng ta đều bình đẳng hết.

Tối 14-6, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phan Đăng Tuất - nguyên chủ tịch HĐQT Sabeco - nói thời điểm đó ban lãnh đạo Sabeco đều gần đến tuổi nghỉ hưu nên HĐQT Sabeco đã có nghị quyết về việc đề xuất Bộ Công thương cho bổ sung đội ngũ lãnh đạo phù hợp với mô hình tái cấu trúc của tổng công ty. “Sau khi làm việc với Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công thương), chúng tôi được biết ông Vũ Quang Hải cũng phù hợp với tiêu chí mà nghị quyết HĐQT đề ra. Nên chúng tôi đã làm công văn đề xuất bộ xin bổ sung một lúc ba người, trong đó có ông Vũ Quang Hải” - ông Tuất thông tin.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng từng đề nghị hoãn thanh tra Sabeco Ngày 31-12-2015, trước thời điểm nghỉ hưu khoảng ba tháng, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã ký văn bản gửi Bộ Xây dựng đề nghị bộ này “điều chỉnh chưa thực hiện kế hoạch thanh tra trong năm 2016 đối với các dự án của Sabeco”. Trước đó ngày 25-11-2015, Bộ Xây dựng đã có quyết định thanh tra, bộ này sẽ thanh tra 4 dự án của Sabeco. Trong công văn, ông Hoàng viết: “Do năm 2016, Sabeco phải tập trung thời gian và nhân lực để triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng: tái cấu trúc tổng công ty, làm việc với thanh tra Bộ Tài chính về những nội dung liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt, tập trung triển khai công tác cổ phần hóa...”. Ngoài ra ông Hoàng cũng viện dẫn lý do: “Bộ Công thương cũng đã tiến hành thanh tra các dự án nêu trên”. Ngày 14-6, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Gia Yên, chánh thanh tra Bộ Xây dựng, xác nhận thông tin trên. LÂM HOÀI

(Tuổi trẻ)

Cá nhiễm phenol có thể ăn không?

Cá nục đông lạnh nhiễm độc trong kho của Vựa cá Dũng Thuộc tại khu phố An Hòa 2, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị hôm 10/6/2016.

Cá nục nhiễm phenol là vấn đề gây xôn xao dư luận trong mấy ngày qua. Sau khi Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm tỉnh Quảng Trị lên tiếng cho rằng không thể ăn thì ngay sau đó Cục An Toàn Thực Phẩm, thuộc Bộ Y Tế ở Hà Nội phát biểu có thể  ăn.

Bất nhất?

Truyền thông trong nước loan tin vào chiều ngày 11 tháng 6 vừa qua, lực lượng liên ngành tỉnh Quảng Trị cho niêm phong 25 tấn cá nục của vựa cá Dũng Thuộc tại khóm An Đức 3, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.

Lý do được cho biết là lực lượng liên ngành phát hiện số cá nục đó có nhiễm chất phenol mà họ cho là cực độc.

Kết quả phân tích kiểm nghiệm do đơn vị chức năng tỉnh Quảng Trị tiến hành cho thấy mẫu cá nục đại diện cho lô hàng có hàm lượng phenol ở mức 0,037 mg/kg. Lô hàng này được mua sau khi xảy ra thảm họa cá chết hằng loạt tấp vào bờ từ Vũng Áng, Hà Tĩnh xuống đến Thừa Thiên- Huế hồi đầu tháng tư vừa qua.

Chi cục trưởng Chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm, tỉnh Quảng Tri, ông Hồ Sĩ Biên nói rõ phenol là chất cực độc, có thể gây chết người trong khoảng thời gian sau 10 ngày sử dụng. Ông này còn nói thêm phenol là loại chất cấm khi đóng gói bao bì thực phẩm và tuyệt đối không được có trong thực phẩm.

Khi ra tự nhiên thì phenol luân chuyển ví dụ thải ra ở đầu sông thì cuối sông bị. Hay thải ra ở miền trung thì tận miền nam cũng có thể bị ảnh hưởng do chu trình luân chuyển. - Trần Tứ Hiếu

Đề nghị của Sở Y Tế tỉnh Quảng Trị là cần phải tiêu hủy lô hàng 30 tấn cá nục mà trong đó có những mẫu bị nhiễm phenol mà lực lượng liên ngành tỉnh này phát hiện.

Tuy nhiên sang tuần này thì cơ quan chức năng trung ương cho biết yêu cầu tỉnh Quảng Trị gửi mẫu ra Hà Nội để phân tích, kiểm nghiệm lại.

Vào sáng ngày 14 tháng 6, báo chí trong nước trích đăng phát biểu của phó cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, tiến sĩ Nguyễn Hùng Long, cho rằng theo tính toán của ông này thì một người dù ăn 30 cân cá nhiễm phenol với hàm lượng như mẫu cá nục bị phát hiện tại kho đông lạnh của vựa cá Dũng- Thuộc ở Cửa Tùng, tỉnh Quảng Trị thì trong vòng một tháng cũng không gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Sở Y Tế tỉnh Quảng Trị vẫn bảo lưu ý kiến cho rằng phenol là chất độc không thể được có trong thực phẩm. Giám đốc Nguyễn Văn Thành của Sở y tế Quảng Trị khẳng định ‘phenol chỉ gây ngộ độc cấp khi uống nhầm hoặc tự tử, còn với hàm lượng nhỏ như thế này vẫn sẽ gây những ảnh hưởng có hại cho sức khỏe người sử dụng về lâu dài.’

Ý kiến chuyên gia

Mạng báo Dân Trí trong ngày 11 tháng 6 trích dẫn phát biểu của Phó Giáo sư- Tiến sĩ Trần Hồng Côn- Khoa Hóa Trường Đại học Khoa học Tự Nhiên Hà Nội khẳng định chất phenol không có trong tự nhiêm mà chắc chắn được nhân tạo; chủ yếu trong quá trình luyện than cốc hoặc chế biến dầu khì. Vị này cũng nói rằng phenol là chất độc không được sử dụng trong công nghiệp thực phẩm.

Tờ báo dẫn nguyên văn lời phó giáo sư- tiến sĩ Trần Hồng Côn “ Phenol là một họ chất hóa học có phenol đơn vòng và phenol đa vòng thơm. Đây đều là những chất độc hại và có những chất người ta nghi ngờ gây ra ung thư. Nếu trong cá kiểm nghiệm có chất phenol đơn vòng thì tác dụng nguy hiểm cũng như độc tính ít hơn. Đối với phenol đa vòng thơm rất nguy hiểm cho sức khỏe con người. Phenol được dùng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví dụ cụ thể trong ngành công nghiệp phenol là nguyên liệu để điều chế nhưa phenol formaldehyde. Từ phenol người ta tổng hợp ra tơ polyamide.”

Cá đông lạnh nhiễm độc trong kho của Vựa cá Dũng Thuộc tại khu phố An Hòa 2, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị hôm 10/6/2016.

Giáo sư - tiến sĩ Trần Tứ Hiếu, chuyên ngành hóa phân tích, thuộc Khoa Hóa, Đại học Khoa học- Tự nhiên Hà Nội cũng có trình bày về việc sử dụng phenol trong công nghiệp, mức độ nguy hại của loại hóa chất này đối với sức khỏe con người:

“Nó (phenol) trong công nghiệp ra là chủ yếu chứ trong tự nhiên ít lắm, cực ít, chẳng sao cả! Nếu gây độc hại là do công nghiệp thải ra thôi chứ không thể nào do tự nhiên được. Nhiều ngành công nghiệp như công nghiệp luyện than cốc, công nghiệp luyện thép đều có hết. Do đó trong nước thải của nhà máy luyện than cốc… có phenol rất nhiều. Khi ra tự nhiên thì phenol luân chuyển ví dụ thải ra ở đầu sông thì cuối sông bị. Hay thải ra ở miền trung thì tận miền nam cũng có thể bị ảnh hưởng do chu trình luân chuyển.

Khi bị nhiễm phenol sẽ bị nhiều bệnh nguy hiểm. Phenol dây trực tiếp vào người còn có thể gây bỏng.

Tuy nhiên phải đến mức độ nào đó mới gây bệnh chứ không phải cứ động đến phenol là nó gây bệnh đâu. Chất nào cũng thế thôi phải đến một mức độ nào đó mới có thể gây bệnh được.

Tiêu chuẩn nhà nước (Việt Nam), tiêu chuẩn quốc tế đều có hết rồi. Ví dụ mức cho phép trong nước uống, trong nước tắm giặt là bao nhiêu, chứ không phải tất cả đều giống như nhau.

Cực kỳ phức tạp chứ không thể nói chung chung; nồng độ bao nhiêu mới gây bệnh được.”

Lo lắng của người dân

Trước những thông tin báo chí trong những ngày qua về số cá nục bị phát hiện có chứa hàm lượng phenol ở mức 0,037mg/kg, một người ở Quảng Trị cho biết ý kiến và nhận xét thực tế tại địa phương của ông hiện nay:

“Trong mấy ngày qua khi báo chí loan tin phenol có trong 30 tấn cá như thế thì dân chúng rất quan tâm. Nói thực người ta rất hoang mang vì nghe các nhà khoa học, các nhà chuyên môn nói đây là một chất cực độc không được phép có trong thực phẩm và người ta nói độc thì dù hàm lượng bao nhiêu cũng không nên có. Khi đã có cần phài tiêu hủy.

(Vụ việc mới) thực sự như giọt nước tràn ly cho sự hoang mang của họ. Người dân rất lo lắng trong việc tiêu thụ hải sản; nên Bộ Y tế nói như thế cũng không trấn an được họ.

Nói thẳng ra người ta rất mất lòng tin trước các thông tin mà các cơ quan chức năng đưa ra về việc cá chết.

Nỗi lo bao trùm toàn xã hội từ người đánh bắt đến người buôn bán ở chợ, đến người tiêu dùng. Cơ quan chức năng thì lúng túng không có động thái gì để trấn an dư luận.

Hiện đang có một cuộc khủng hoảng lớn về truyền thông vì trên thông tin có nhiều ý kiến trái ngược nhau.

Điều chắc chắn là người ta không tin nữa.”

Người ta rất hoang mang vì nghe các nhà khoa học, các nhà chuyên môn nói đây là một chất cực độc không được phép có trong thực phẩm và người ta nói độc thì dù hàm lượng bao nhiêu cũng không nên có. Khi đã có cần phài tiêu hủy. -Người dân Quảng Trị

Người dân tỉnh Quảng Trị cho biết ngư dân tại địa phương ông cũng như ngư dân tại khu vực miền Trung hiện nay đang hết sức khó khăn. Số không thể đi đánh bắt gần bờ nếu có được chút ít dành dụm cho lúc ‘trái gió, trở trời’ nay phải lấy ra chi dùng, rồi nhờ vào sự giúp đỡ của những nhà hảo tâm.

Những người đi đánh bắt xa bờ về cũng rất khó tiêu thụ:

“Bây giờ những người đi đánh bắt rất khó khăn. của chúng tôi tại những chợ lớn như Chợ Đông Hà, Chợ Cửa Tùng… thì hải sản cực kỳ khó bán và gần như đứng yên không tiêu thụ được. Đó là một thực tế không thể chối cãi được. Đi đâu người ta cũng nói đến chuyện cá chết, đi đâu người ta cũng hoang mang về thực phẩm nhiễm độc.”Đánh bắt ngoài khu vực từ 20 hải lý, 30 hải lý nhưng đưa về cũng rất khó tiêu thụ. Theo quan sát

Tuy nhiên đó chỉ là giải pháp tạm bợ. Trong khi đó chính người đàn ông tại Quảng Trị vừa nói cho biết bản thân ông và nhiều người khác tại địa phương đều mong chờ chính quyền công bố nguyên nhân cá chết.

“ Thời gian mới hai tháng nên người ta còn có cái để ăn, còn cứu trợ; nhưng đó thì chỉ là giải pháp tạm bợ. Còn lâu dài chắc chắn sẽ có nhiều hệ lụy xảy ra nhưng nay chưa thể hiện.

Người dân vùng biển nếu đi vào các khu công nghiệp miền nam để làm ăn thì họ không biết làm gì vì nghề của họ là đánh bắt; còn buôn bán chuyển sang nghề khác cũng khó. Nên người ta đang còn chờ đợi. Quan trong nhất là họ chờ đợi trả lời rõ ràng về nguyên nhân cá chết và hậu quả có như các nhà khoa học đưa ra hay không? Bởi vì quá nhiều thông tin về chuyện này. Người dân hết sức chờ đợi giải pháp trước mắt trong khi lòng rất hoang mang.”

Giáo sư- tiến sĩ Trần Tứ Hiếu ở Hà Nội cũng nói rõ ông đang chờ công bố chính thức như thế.

“Tôi đang nghe ngóng như thế nào vì đã có phân tích, số liệu rồi giờ người ta mời các chuyên gia nước ngoài… Ở biển cực kỳ phức tạp vì có khi ở Việt Nam trôi ra, có khi ở nước ngoài trôi qua… Cái nọ chằng cái kia như (về) thủy động học khi di chuyển ra làm sao, dòng chảy thế nào. Khó lắm chứ không dễ đâu!”

Theo Wikipedia - Bách khoa Toàn thư mở thỉ phenol là chất rắn, tinh thể, không màu có mùi đặc trưng, nóng chảy ở 43 độ C. Khi để lâu ngoài không khí, phenol bị oxi hóa một phần nên có màu hồng và bị chảy rữa do hấp thụ hơi nước. Phenol tan vô hạn ở 66 độ C. Phenol ít tan trong nước lạnh mà chỉ tan trong một số hợp chất hữu cơ.

Mạng này cho rằng phenol rất độc và gây bỏng khi rơi vào da.

Mục Khoa học- Môi trường kỳ này tạm dừng tại đây. Hẹn gặp lại quí vị trong chương trình kỳ tới. Gia Minh chào tạm biệt.

Gia Minh

(RFA)

7 năm trước báo chí đã có cảnh báo về Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng

Nhà Báo Bùi Hoàng Tám: Trong mắt mình, ông Vũ Huy Hoàng là một trong những bộ trưởng "tồi tệ" nhất của Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Bài cách đây 7 năm, mình đã đề nghị bỏ phiếu bất tín nhiệm ông Bộ trưởng này.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng

CẦN BỎ PHIẾU TÍN NHIỆM BỘ TRƯỞNG CÔNG THƯƠNG

Thứ năm ngày 11 tháng 6 năm 2009 2:36 PM

Theo đánh giá của một số người, từ ngày ông Vũ Huy Hoàng làm Bộ trưởng Bộ Công thương, nhiều hoạt động của Bộ này hết sức kém hiệu quả. Với vai trò và trách nhiệm quản lý nhà nước, đáng lẽ Bộ phải đề xuất với Chính phủ những chiến lược hợp lý để giúp cho việc thông thương cũng như sự phát triển của ngành công nghiệp nước nhà trong sự nghiệp CNH - HDDH.

Tuy nhiên, Bộ Công thương đã không là tốt được việc đó. Thậm chí, không ít lần lãnh đạo Bộ còn tìm cách trốn tránh, chối bỏ trách nhiệm mà điển hình là vụ xuất khẩu gạo. Trong khi Bộ trưởng NN&PTNT dũng cảm nhận sai sót trước hàng triệu nông dân thì Bộ Công thương chỉ nhận... một phần trách nhiệm và đổ lỗi cho các bộ ngành khác.

Đặc biệt là trong những phát ngôn của Bộ khiến dư luận kinh ngạc và bất bình vì cách nói năng hồ đồ, quy chụp và nói thẳng là ít văn hóa. Xin được chứng minh bằng hai ví dụ. Thứ nhất, được biết trong một cuộc họp với báo chí, một vị lãnh đạo Bộ Công thương đã yêu cầu… thu thẻ nhà báo của một một PV .

Xin không bàn đến đúng sai của sự việc mà chỉ nói riêng hành động này đã thấy lãnh đạo Bộ hết sức hồ đồ vì thu hay không thu thẻ nhà báo là quyền của Bộ Thông tin & Truyền thông (thẻ đó do Bộ TT&TT cấp). Ngay cả Ban Tuyên giáo TW cũng không có chức năng làm việc này. Đó là “làm sai chức năng” mà dân gian gọi là “lấn sân”.

Dẫn chứng thứ hai, Về thông báo báo chí xung quanh vụ bauxit. Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết, có lẽ do nói trên nghị trường nên ĐB Thuyết đã “giảm tông”: “Thông cáo báo chí ngày 28/4/2009 của Bộ Công Thương sử dụng nhiều từ ngữ nặng nề, không thích hợp để nói về bản kiến nghị của 135 trí thức trong, ngoài nước liên quan đến dự án khai thác bauxite Tây Nguyên. Bộ trưởng có cho rằng sự đánh giá của bản thông cáo báo chí đó là thỏa đáng không? Nhân dịp trả lời chất vấn trước Quốc hội, Bộ trưởng có thấy cần cải chính và xin lỗi những người bị xúc phạm danh dự không?”. Còn trên thực tế, thông báo không chỉ “sử dụng từ ngữ nặng nề, không thích hợp” mà là sự vu khống trắng trợn nhiều văn nghệ sĩ trí thức yêu nước.

Ở đây cũng không bàn đến đúng sai của dự án này mà chỉ nói ở hành vi cư xử.thiếu văn hóa, quy chụp vô căn cứ khi cho rằng các kiến nghi đó là “xuyên tạc, bóp méo sự thật”…”gây mất đoàn kết giữa Đảng và nhân dân hai nước…”. Vì nếu điều đó là đúng, các trí thức ký vào bản kiến nghị đã phạm tội hình sự. Thực ra, tội “xuyên tạc sự thật” đó thuộc về.. lãnh đạo Bộ Công thương và người đứng đầu, vị “tư lệnh chiến trường” là Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng phải chịu trách nhiệm.

Thứ trưởng Lê Dương Quang còn nói úp mở rằng có một số W, Blog nhận tiền từ các tổ chức phản động ở nước ngoài. Không bàn đến sự đúng sai của thông tin thì phát ngôn này đã mắc không ít sai phạm nghiêm trọng.

Thứ nhất, nếu có việc nhận tiền thì và cần được thông tin thì việc đó thuộc trách nhiệm của Bộ Công an hoặc Bộ TT&TT với tư cách phổ biến nội bộ. Bộ Công thương không có chức năng làm việc này.

Thứ hai, nếu có điều đó thì vụ án đang trong giai đoạn điều tra. Việc thông báo trước hàng trăm người tại một cuộc họp công khai là làm lộ bí mật vụ án.

Điều thứ ba, khi tòa chưa kết luận thì với tư cách một cơ quan Nhà nước, Bộ không được phép có những phát ngôn hàm hồ như vậy. Điều thứ tư, hết sức quan trọng là nếu không có việc đó, tức là chẳng có một W hay blog nào nhận tiền của phản động nước ngoài thì hành động úp mở đó là gì? Cũng nhắc lại với Lãnh đạo bộ Công thương rằng ở ta, cái sự “mập mờ, úp úp, mở mở” đã từng làm hại không ít người lương thiện.

Một sự làm tắc trách đến không thể hiểu nổi là việc quản lý trang Thông tin kinh tế Việt Nam – Trung Quốc. Sự vô trách nhiệm đến kinh ngạc khi những người quản lý để phía Trung Quốc đăng tải những thông tin sai trái với đường lối ngoại giao cũng như sự vẹn toàn biên cương, lãnh thổ của ta. Và chỉ đến khi bạn đọc chỉ ra những thông tin đó, những người trực tiếp quản lý mới biết.

Chính những việc làm không đúng, không nên và không được phép của lãnh đạo Bộ Công thương đã khiến nhiều văn nghệ sĩ, trí thức và đông đảo nhân dân không đồng tình, thậm chí phẫn nộ. Trong dân gian, đã xuất hiện những bài “vè” như kiểu:

Thảm thương thay Bộ Công thương

Để cho một đám lê dương hoành hành

Nói thì quy chụp, lưu manh

Trốn tránh trách nhiệm, điều hành lơ mơ…

Đó là nỗi đau, là mất mát lớn của toàn ngành bởi những hành vi sai trái trên chỉ do một nhóm rất ít những người có vị thế gây ra khiến hàng vạn những người tốt khác trong ngành bị ảnh hưởng.

Để củng cố bộ máy lãnh đạo Bộ xứng đáng với vai trò, nhiệm vụ của mình trong xu thế CNH - HĐH, đã đến lúc Quốc hội cần thể hiện trách nhiệm và quyền lực của mình bằng Điều 12 Luật tổ chức Quốc hội.. Đó là bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn. Đây cũng có thể được coi là cơ hội để điều luật này lần đầu tiên đi vào cuộc sống sau nhiều năm nằm trên bàn giấy.

Nhà Báo Bùi Hoàng Tám

 ---------------

Nhà Báo Mạnh Quân

Bạch Hoàn nói về vụ cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng- nguyên Uỷ viên Trung ương cũng có lý lắm đấy. Để cụ thể hoá ra, anh gạch thêm vài cái gạch đầu dòng cho thấy "Trần Văn Truyền" của Bộ Công Thương kinh khủng thế nào:

-Ký 2 quyết định bổ nhiệm một người vào một chức vụ Trưởng phòng ở Cục Quản lý thị trường (sau phải chuyển 1 người sang chức vụ hàm trưởng phòng).

-Sắp xếp cho con trai (Vũ Quang Hải),PVFI, nguyên là Tổng giám đốc Công ty PVFI- một cty thuộc Tập đoàn Dầu khí: năm 2011 đã lỗ 155 tỷ đồng, năm 2012 lỗ 67 tỷ đồng, qua 2 năm PVFI lỗ trên 220 tỷ đồng trong khi vốn điều lệ là 300 tỷ đồng- sau đó đưa Hải về Cục Xúc tiến thương mại của Bộ (thời điểm đó PVFI rơi vào nguy cơ phá sản, đình trệ hoạt động) - > làm uỷ viên Hội đồng quản trị Sabeco kiêm Phó tổng giám đốc.

-Thư ký của cựu Bộ trưởng làm Chủ tịch Sabeco

-Sắp xếp đưa con của ông chủ DN vàng bạc đá quý lớn tại Hà Nội làm Giám đốc Trung tâm Thông tin thương mại và CN của bộ khi mới ngoài 20 tuổi, vừa học nước ngoài về rồi đưa lên làm phó Chánh VP Bộ. (Khi gặp các phóng viên, cậu giai này còn khoe: Bố em đầu tư cho em theo ngạch này :))) )

->2 gạch đầu dòng trên thì hôm nay báo chí đăng cả rồi (VAFI)

-Những vụ lùm xùm thi tuyển cán bộ, công chức Cục QLTT, Cục QLCT năm 2014 để lộ đề thi, con em cán bộ trúng tuyển mà không xử lý, kỷ luật cán bộ, người vi phạm trong tổ chức thi tuyển lại làm Cục trưởng QLTT.

Đó là vài gạch đầu dòng tạm thế thôi đã đủ thấy "tầm vóc" Trần Văn Truyền của MOIT khủng thế nào.

-> Cho nên, đây chính là "cửa" để những nhân vật như Trịnh Xuân Thanh "rửa" hồ sơ, từng bước leo lên các chức vụ quan trọng trong bộ máy, hòng "rũ bùn đứng dậy sáng loà".

(FB. Hoàng Tám Bùi)

Nguyên Bộ trưởng Công thương trần tình về việc con trai “nhảy cóc” làm lãnh đạo

Nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã nhận được thư chất vấn của Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính về việc Bộ Công thương dưới thời ông làm bộ trưởng đã bổ nhiệm con trai ông là Vũ Quang Hải làm lãnh đạo Sabeco.

Ông Vũ Huy Hoàng khi còn đương chức - Ảnh: C.V.K

Cụ thể, trong văn bản vừa được công bố ngày 13-6, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đã hỏi hàng loạt vấn đề về nhân sự tại Tổng công ty Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), doanh nghiệp lớn hàng đầu TP.HCM.

Văn bản gửi ông Vũ Huy Hoàng và bà Hồ Thị Kim Thoa, Thứ trưởng Bộ Công Thương (quyết định bổ nhiệm con trai ông Hoàng do bà Hồ Thị Kim Thoa ký).

Tại văn bản, VAFI cho biết, năm 2015, ông Vũ Quang Hải (con trai ông Vũ Huy Hoàng) khi đó 28 tuổi đã được lãnh đạo Bộ Công Thương điều động về Sabeco ở vị thế hàm Phó vụ trưởng để đảm đương vị trí chủ chốt là Thành viên HĐQT, đại diện cho cổ phần nhà nước, đồng thời kiêm chức Phó tổng giám đốc.

Báo chí trước đây cũng đã nêu nhiều về việc năm 2011, ông Vũ Quang Hải từng được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Tổng công ty Cổ phần Đầu tư Tài chính Công đoàn Dầu khí VN (PVFI - trong ngành công thương do ông Vũ Huy Hoàng phụ trách).

Trong hai năm mà ông Hải trực tiếp điều hành, theo VAFI, công ty có vốn điều lệ hơn 300 tỉ đồng này đã lỗ liên tiếp hai năm liền. Năm 2011 lỗ 155 tỉ đồng, năm 2012 lỗ 67 tỉ đồng.

VAFI đưa ra hàng loạt câu hỏi: Việc bổ nhiệm ông Vũ Quang Hải khi mới 25 tuổi làm Tổng giám đốc PVFI là đúng hay sai, ai chịu trách nhiệm gánh hậu quả làm mất vốn nhà nước và vốn của 4.700 cổ đông?

VAFI nêu rõ sau khi doanh nghiệp lỗ, ông Vũ Quang Hải được điều động về Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương do ông Vũ Huy Hoàng làm Bộ trưởng). Và thực tế, ông này đã nhanh chóng thăng tiến rất nhanh.

VAFI cũng đặt câu hỏi: Cơ sở pháp lý nào để bổ nhiệm ông Vũ Quang Hải lên chức danh Phó vụ trưởng, người mới chỉ làm công chức được 1 năm, không biết hoạch định chính sách, lại làm doanh nghiệp thua lỗ 2 năm?

VAFI cũng đặt câu hỏi, cơ sở pháp lý nào để bổ nhiệm ông Vũ Quang Hải làm thành viên HĐTQ và Phó tổng giám đốc của Sabeco?

Ngày 13-6, phóng viên Tuổi Trẻ đã liên tục gọi điện vào số điện thoại nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng từng dùng khi làm Bộ trưởng để hỏi về việc bị chất vấn cũng như việc tiếp nhận, bổ nhiệm và cho luân chuyển lãnh đạo Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí (PVC), tuy nhiên, sau khi đổ chuông, điện thoại luôn được tắt, không ai nghe máy.

C.V.KÌNH 

(Tuổi Trẻ)

VTV tiếp tục đưa vấn đề học tập theo tư tưởng Trung Quốc?

 Đêm 11/6, trong chương trình trực tiếp trao giải thưởng “Tấm gương bình dị mà cao quý”, VTV đã lấy hình cổ động học theo trước tác của Mao Trạch Đông để làm hình nền cho suốt chương trình. Ý đó là những tấm gương bình dị cao quý Việt Nam nhờ học theo Mao Chủ tịch?

• >> Lý do Mao Trạch Đông chọn "người kế thừa lịch sử" Hoa Quốc Phong

• >> Ngừng phát sóng nhiều kênh truyền hình

• >> Động cơ của những người 'ném đá' MC Tạ Bích Loan là gì?

• >> “Vua con” và sự cố tình… bất lực?

• >> Rời VTV, Tạ Bích Loan sẽ... trồng rau

VTV tiếp tục đưa vấn đề học tập theo tư tưởng Trung Quốc

Cờ Trung Quốc có 6 ngôi sao???

Rất khó để thuyết phục khán giả rằng phong nền trang trí của Chương trình truyền hình trực tiếp VTV2 tối 11/6 mang tên “Lễ trao giải cuộc thi Những tấm gương bình dị mà cao quý” khi đưa bức tranh cổ động học tập trước tác Mao Trạch Đông là sự nhầm lẫn.

Nếu chỉ là tranh cổ động, có thể đổ thừa “lỗi đánh máy”, đằng này toàn chữ Trung Quốc, chữ rất lớn.

Từ khâu duyệt của chương trình, tới nhiều lần chạy chương trình, sơ duyệt, tổng duyệt, lồ lộ ra đó mà không ai thấy?

Ngoài báo Quân đội nhân dân phải chịu trách nhiệm về sai sót nghiêm trọng này thì VTV không thể đứng ngoài trách nhiệm khi truyền hình trực tiếp chương trình vì đây là sóng của anh và việc kiểm soát nó trên sóng dù một giây cũng không thể bỏ qua.

Trước đây VTV đã làm dư luận phẫn uất khi chính thức đưa ảnh cờ Trung Quốc có 6 sao lên làm hình nền.

Còn trước đây nữa thì VTV đưa thủ đô Hà Nội sang nằm trong lãnh thổ 

Trường Hoàng

(Nguyễn Tấn Dũng)

Chuyện học thêm, dạy thêm

Từ khoảng hai chục năm nay, chuyện học thêm, dạy thêm luôn là đề tài quen thuộc trên các trang báo mạng, báo giấy. Mỗi người một quan điểm, đề xuất một cách xử lý. Nào là cấm, rồi cấp phép, đăng ký, cho dạy thêm có điều kiện, …nhưng tình hình vẫn “giẫm chân tại chỗ”.

Trong khi các cơ quan quản lý giáo dục hết sức lúng túng, chúng ta chỉ còn cách tự lo, tự cứu lấy mình và con cái mình. Để giúp các bậc cha mẹ có con đang đi học, chúng tôi xin trình bày một vài gợi ý về vấn đề này.

Hình minh họa

HỌC THÊM Ở CÁI “THỜI XA VẮNG”

Phải nói thực, học thêm (hay nói cách khác là cần được giúp đỡ, kèm cặp) là một nhu cầu có thật, nhu cầu chính đáng của học sinh không phải chỉ ở cuộc sống hôm nay. Một lớp học có tới 40, 50 học sinh, làm sao trình độ có thể như nhau được. Vì thế, học sinh đòi hỏi có người giúp đỡ để theo kịp trình độ chung (với học sinh yếu), hoặc với người trung bình trở lên, có thể mở rộng kiến thức, để học khá, học giỏi trở thành nhu cầu không thể thiếu. Nhất là trong hoàn cảnh hiện nay, do áp lực của thi đua, không ít học sinh được lên lớp một cách gượng ép, ngồi nhầm lớp là một hiện tượng khá phổ biến.

Thời chúng tôi đi học (khoảng những năm 50 và đầu những năm 60 của thế kỷ trước), nhu cầu này được thỏa mãn bằng nhiều cách khác nhau. Một số gia đình khá giả thường mời gia sư cho con em. Gia sư thường là những học sinh, sinh viên ở các tỉnh về Hà Nội trọ học (ngay học trung học (cấp cơ sở và phổ thông) không phải tỉnh nào cũng có trường, nên học sinh phải về Hà Nội, ở trọ để đi học). Họ làm gia sư để phụ giúp thêm chi phí ăn học. Có người dạy theo buổi theo tuần do hợp đồng với gia chủ. Có người được gia chủ cho ăn ở tại nhà mình, đổi lại, họ có trách nhiệm kèm cặp những đứa con của gia chủ đang đi học.

Nhưng tuyệt nhiên, không có việc thầy giáo làm gia sư, đi “dạy thêm”. Các thầy giáo theo tôi được biết, không bao giờ “thèm” làm việc này. Vì trước hết, lương của thầy giáo không cao, nhưng vẫn đảm bảo cuộc sống no đủ cho gia đình (vợ và ba, bốn, thậm chí năm sáu đứa con. (Trước năm 1958, Bố Mẹ tôi chỉ là nhân viên bình thường (mãi gần 20 năm sau, khi về hưu vẫn chưa lên được cấp chuyên viên), nhưng lương vẫn đủ nuôi năm đứa con ăn học, có thời gian vẫn có tiền thuê người giúp việc). Vừa lòng với cuộc sống thanh đạm, thời gian rảnh rỗi, người thầy dành để đọc sách, vui với những say mê riêng. Và thứ hai là lòng tự trọng không cho phép họ ngửa tay ra nhận tiền của cha mẹ học sinh. Một khi đã có đồng tiền chen vào, quan hệ sẽ không còn là quan hệ thầy trò nữa. Ngay ở các trường tư, học trò đi học phải nộp tiền hàng tháng, nhưng cũng không bao giờ người ta để cho thầy giáo phải đứng ra thu tiền của học sinh. Vì thế, không thể tránh được có thầy cũng bị học sinh không thích, thậm chí là ghét do sự khác biệt tính cách, nhưng tuyệt nhiên không có thầy nào bị học sinh coi thường. Các thầy đều là những “khuôn vàng thước ngọc” cho chúng tôi noi theo.

Nhu cầu “học thêm” của phần lớn học sinh được giải quyết bằng nhiều cách theo tôi rất hiệu quả mà ít tốn kém. Các gia đình có nề nếp bao giờ cũng có một nơi học cho các con. (Không phải là “góc học tập”, hình thức tổ chức dành cho con em các gia đình ở nông thôn chưa có điều kiện học tập cho con em được khuyến khích từ những năm 70). Rất đơn giản, chỉ là một cái bàn rộng, mỗi đứa con có một cái ghế. Nhà khá giả thì bàn đẹp, ghế tựa, nhà nghèo thì bàn chỉ là một tấm ván, vài cái ghế băng, ghế đẩu, có khi chỉ quanh cái phản. Sáng và chiều, ai đi học trường người ấy. Buổi còn lại thì tự học ở nhà và làm mọi việc phụ giúp cho cha mẹ. Vào buổi tối, sau khi cơm nước, dọn dẹp xong, anh chị em (có khi cả anh chị em họ) vào ngồi học chung xung quanh cái bàn. Một ngọn đèn treo ở giữa lấy ánh sáng, ai ngồi chỗ ấy, học bài của mình. Ai có điều gì chưa hiểu, có bài tập chưa làm được thì hỏi anh, chị, những người học lớp trên. Giảng giải cho em xong, anh, chị lại tiếp tục học bài. Các em trước khi rời khỏi bàn học, phải chịu sự kiểm tra của anh, chị theo phân công của cha mẹ. Bốn năm anh em ngồi học nhưng không bao giờ nói chuyện riêng, cười đùa đến quên cả việc học. Anh chị em giúp đỡ lẫn nhau, kiểm tra lẫn nhau. Bố mẹ ít phải chú ý đến. Mà nói thật, lúc ấy, số bố mẹ có đủ trình độ để bảo ban các con học từ trung học trở lên không nhiều. Nhưng qua việc giúp đỡ các em, bố mẹ có thể biết trình độ của đứa con mình học các lớp trên như thế nào. Qua việc cùng nhau học tập ấy, tình cảm anh em có thêm điều kiện gắn bó.

Với những anh, chị học các lớp trên, không thể nhờ sự giúp đỡ của ai trong gia đình thì bè bạn là những người hỗ trợ hữu hiệu. Không có quy định “học nhóm”, nhưng trong lớp tự phát hình thành các nhóm học tập từ các nhóm bạn thân. Có bài gì không hiểu, bài gì chưa làm được thì hỏi lẫn nhau. Ai khá môn nào hơn thì chỉ dẫn cho các bạn khác. Trao đổi, giúp nhau khắp nơi, mọi lúc. Có khi đến nhà nhau, có khi trên đường đi học, trong giờ ra chơi. Trong học sinh tự nhiên hình thành một không khí học tập sôi nổi mà chẳng cần ai phát động. Làm hết bài tập trong sách giáo khoa, các nhóm tự tìm sách, tài liệu để có bài tập làm thêm. Tôi nhớ thời kỳ học cấp 2 và đầu cấp 3, mấy ki-ôt bán sách báo quanh Bờ Hồ có bán mấy cuốn sách kiểu như luyện thi Toán, in trên giấy không được trắng do tư nhân biên soạn và phát hành, cửa hàng sách ngoại văn ở Hà Nội (cạnh Tràng Tiền Plaza bây giờ) có bán sách Toán của Liên Xô. Không có tiền mua, nhiều nhóm chúng tôi đã tới đây đầu tiên là “vờ mua” rồi quen dần thì mượn những cuốn sách này để chép bài tập về làm. Một người đọc, một người chép. Với những bài toán đại số thì không có khó khăn gì, còn với toán hình học và các bài tập đòi hỏi “chữ nghĩa dài dòng” thì những người có điều kiện tiếp cận với tiếng Nga, học một số từ tiếng Nga cần thiết, vừa “đoán” vừa “dịch” ngay tại chỗ cho bạn khác chép. Các chị bán hàng (lúc ấy gọi là “chị” chứ không gọi là “cô” như sau này) cũng thông cảm, thấy bọn tôi đến quấy rầy không cảm thấy khó chịu, lấy sách đưa cho, chỉ vào bên trong đứng chép cho gọn, không ảnh hưởng đến khách vào mua hàng. Từ một bản chép ấy, người nọ truyền cho người kia, năm trước truyền cho năm sau, thế là có thêm tài liệu học tập. Những cuốn vở chép được ấy quý hơn vàng.

Lúc ấy cũng chẳng có “trường chuyên lớp chọn”. Lớp nào cũng có những bạn khá, giỏi. (phải nói là có người cực giỏi). (Tất nhiên cũng có không ít người “yếu”. Nhưng không có “kém”. Những người này đã được “thanh lọc” qua từng năm học rồi.) Họ vừa là tấm gương rất sinh động cho các bạn trong lớp noi theo, đồng thời, họ cũng sẵn sàng giúp giải quyết những thắc mắc trong học tập cho mọi người. Hãn hữu mới có chuyện hỏi thầy. Thầy lúc ấy với chúng tôi vẫn còn thuộc diện “kính nhi viễn chi” mặc dù thầy nào cũng vui vẻ giải đáp khi thắc mắc của học sinh.

Và cứ thế, chúng tôi lên lớp, rồi một số thi vào đại học.

Nhưng cũng phải nhớ điều này. Năm nào cũng có những học sinh phải ở lại. Thường những người bị “ở lại” là thôi học, điều kiện kinh tế của nhiều gia đình không cho phép học lại một năm nữa. Vì luôn có nguy cơ bị “đào thải” nên ít ai dám lười. Danh dự của bản thân, công lao của cha mẹ “một nắng hai sương” nuôi cho ăn học,.. những điều ấy khiến cho mỗi chúng tôi phải luôn cố gắng. Chất lượng học tập tương đối được đảm bảo là do thế. Tự học, khổ học khiến chúng tôi vừa học vừa tự rèn luyện về nhân cách.

DẠY THÊM HỌC THÊM TRONG NHỮNG NĂM 70

1965, tôi mới đi dạy học. Trường học ở một miền quê. Rất nhiều học sinh phải trọ học, (nhà xa trường, có khi tới 15 km, chẳng ai có xe đạp, phải ở nhờ nhà dân gần trường, cũng không phải tiền nong gì, chỉ làm giúp những công việc trong nhà như con em trong gia đình ngoài thời gian đi học). Nhà ở thường không có điều kiện thuận lợi cho học tập, tối thiểu là bàn ghế nhiều khi cũng chẳng có. Gần đến kỳ thi tốt nghiệp (thường là từ cuối tháng 4), buổi tối, nhà trường yêu cầu học sinh tới trường học tập trung. Mỗi học sinh mang một cái đèn dầu, đèn thắp như sao sa. Cứ hai tổ ngồi trong một lớp học. Vừa giúp nhau ôn bài, vừa kiểm tra lẫn nhau để không làm việc riêng. Giáo viên chúng tôi được phân công, mỗi môn sắp thi có một người trực buổi tối. Công việc là ngồi một nơi, nhà trường cấp cho mỗi thầy một cái đèn “bão” (loại đèn dầu to và sáng hơn đèn “hoa kỳ”, có thể đi ngoài gió bão), học sinh có thắc mắc gì, thầy giải đáp. Nếu vấn đề gì có nhiều học sinh hỏi thì đến buổi học hôm sau, thầy sẽ giải đáp chung (vì ngay lúc ấy không thể dùng bảng đen). Có hiệu lệnh trống điều hành giờ học giờ nghỉ hẳn hoi. Giáo viên cũng không có ai yêu cầu tiền thù lao. Cứ như thế hơn một tháng, đến khi học sinh thi mới thôi.

Sau khi miền Nam giải phóng, sự chênh lệch trong cuộc sống đã xuất hiện. Một số người do “miền Nam nhận họ, miền Bắc nhận hàng”, do có điều kiện dễ dàng qua lại giữa hai miền, làm được việc trao đổi hàng hóa nên đời sống có cải thiện. Trong nhà đã có ti-vi, tủ lạnh, xe máy, máy quay băng…Thực tế ấy nhắc nhở mọi người cần có cuộc sống vật chất tốt hơn. Cuộc thi chọn vào lớp 8 (lớp đầu cấp 3, tương đương lớp 10 nay) khá gay gắt. Một số gia đình có con chuẩn bị bước vào kỳ thi này rất lo lắng nhưng cũng chẳng biết làm thế nào.Thế là cung cầu gặp nhau. Những lớp luyện thi vào lớp 8 được hình thành. Ban đầu là chỉ dành cho con cháu trong nhà. Rồi một vài người quen thân cũng gửi con. Dần sau thời gian ngắn, mỗi lớp đã có tới hơn chục học sinh. Nhưng lúc này cả người dạy và người học đều phải giấu giếm như làm việc quốc cấm. Một bà là người đứng đầu phòng văn hóa thông tin có con theo học, thỉnh thoảng gặp tôi hỏi về tình hình học hành của con cái mà theo bà ấy “cứ giấm giấm giúi giúi như buôn bạc giả”. Nhưng rồi “phong trào” ngày càng phát triển, chẳng ai cấm được, vì cả người học và người dạy hoàn toàn tự nguyện. Ai dạy có hiệu quả (học sinh thi đỗ nhiều) thì năm sau nhiều người đến xin học cho con. Nhưng mỗi lớp cũng chỉ khoảng trên chục học sinh. Số lượng hạn chế như vậy mới có thể dạy dỗ chu đáo. Những lớp này mang tính chất như lớp luyện thi, chỉ bắt đầu từ khoảng tháng 4 và kết thúc sau kỳ thi tuyển học sinh vào cấp 3 hàng năm.

Cái tiêu cực của những lớp kiểu này là có những thầy dạy nhiều lớp quá, một lớp nhận nhiều học sinh quá, hiệu quả kinh tế thì cao, nhưng hiệu quả đỗ thì thấp vì học sinh không được kèm cặp sát sao. Để giữ “uy tín” còn “làm ăn” trong những mùa sau, có thầy phải “bảo kê” cho học sinh bằng cách có những hành vi không mấy trong sáng khi thi cử. Đây chính là nguyên nhân gây nên phong trào “toàn dân đi thi” trong các kỳ thi tuyển vào cấp 3 trong mấy năm sau đó. (Vì người dân không chịu được bất công, làm thầy thì gian lận được, trong khi người dân thì bất lực). Đó chính là “bước ngoặt” thi cử từ chỗ tương đối nghiêm túc chuyển sang gian lận. Nhà trường, người thầy vốn được kính trọng bắt đầu mang những vết nhơ.

HỌC THÊM DẠY THÊM TRỞ THÀNH MỘT “VẤN NẠN”

Nhu cầu “học thêm” theo cách hiểu hiện nay xuất hiện từ khoảng 1984 – 1985. Cuối những năm 70 và những năm 80 của thế kỷ trước, chất lượng giáo dục suy sụp nghiêm trọng vì nhiều lý do. Trước hết là đời sống kinh tế khó khăn, thầy để đảm bảo tồn tại, không thể còn toàn tâm toàn ý cho việc dạy. Đó là lúc người ta có cái “định nghĩa” “thầy là người nuôi lợn giỏi và biết dạy học”, “ngoài việc dạy học ra, thầy còn thạo rất nhiều nghề khác”. Đời sống của trò cũng chẳng hơn gì. Sách vở giấy bút cũng thiếu ghê gớm. Cả thầy và trò đều ít quan tâm đến công việc chính của mình. Những chỉ tiêu thi đua duy ý chí khiến cho bệnh gian dối có điều kiện phát triển. Lớp nào cũng lên lớp 100% nên trong một lớp, số học sinh kém rất nhiều, làm ảnh hưởng đến việc học tập chung (những học sinh này thường “phá phách”, vì ngồi nghe mà chẳng hiểu gì). Trước cảnh ấy, thầy lại càng chán dạy. Hơn nữa, cải cách giáo dục năm 1981 có chủ trương thêm một lớp ở cấp trung học cơ sở (lớp 9), nhằm bổ sung một số kiến thức, đồng thời thêm một tuổi để phần lớn học sinh sau khi học xong cấp trung học cơ sở sẽ thêm “già dặn” vào học các trường dạy nghề. Theo chủ trương này, chỉ khoảng 30% học lên phổ thông trung học rồi qua lựa chọn vào các trường đại học. Nhưng điều này đã không được thực hiện do cách làm “trống đánh xuôi kèn thổi ngược” của các cấp có thẩm quyền từ trung ương đến địa phương. `

Đây chính là thời điểm mà ông Phạm Văn Đồng, Thủ tướng chính phủ lúc ấy phải ra lời kêu gọi “trường ra trường, lớp ra lớp, thầy ra thầy, trò ra trò”. Quả thật, trong những năm này, “trường” “lớp, “thầy”, “trò” không còn ra cái thể thống gì nữa.

Nhu cầu học thêm trước hết là của những học sinh chăm học, muốn học có chất lượng. Nhu cầu chính đáng này đã không thể được đáp ứng trong các giờ học chính khóa. Ban đầu, các “lớp” học do cha mẹ học sinh tổ chức. Bạn bè hoặc thường là cùng nơi làm việc, có con học cùng trình độ ở nhiều trường khác nhau, tập hợp lại, nhờ các mối quan hệ quen biết, tìm các thầy có uy tín cũng ở các trường khác nhau, mời dạy. “Lớp” học thường ở các gia đình có một phòng khách rộng. Những người thầy được mời đáp ứng nhu cầu ấy còn với thái độ dè dặt, thăm dò. Nhưng rất nhanh chóng, những “mặc cảm” được vượt qua. Quả thực, những học sinh có nhu cầu này đều là những học sinh chăm ngoan, nhiều người còn giỏi giang nữa, nếu họ không được học hành chu đáo thì thật vô cùng đáng tiếc, cha mẹ họ đều là những người tử tế, biết lo lắng cho con cái một nền tảng kiến thức vững vàng. Mặt khác, thu nhập của thầy qua “dạy thêm” rõ ràng là xứng đáng hơn việc thầy bỏ công ra nuôi lợn hay cuốn thuốc lá. Thầy không dạy trò trên lớp, không thể can thiệp vào điểm số , kết quả học tập của trò ở trường. Thầy chỉ có thể “xác lập vị trí” của mình hoàn toàn bằng trình độ và tư cách. Các gia đình học sinh có thái độ tôn trọng với giáo viên. Việc “tiền nong” mà các thầy ngại ngần được giải quyết khéo léo. Trong cuộc sống mới, với những quan niệm mới, thiết nghĩ, việc “dạy thêm, học thêm” ở mức độ này là có thể chấp nhận.

Sang những năm 90, cuộc sống đã có những chuyển biến tích cực, nhiều gia đình lo lắng cho việc học tập của con em hơn. Việc tự tập hợp tổ chức thành lớp học rồi mời thầy trở thành phổ biến. Tìm kiếm các thầy có uy tín lúc này không còn dễ nữa và không thật phù hợp. Tiện nhất là mời ngay thầy đang dạy con ở lớp với lời giải thích: “các thầy dạy các cháu trên lớp, biết cần dạy cái gì cho chúng.” Lời giải thích này ban đầu nghe có vẻ thuyết phục, vì rất thực tế. Nhưng nó đã rất nhanh chóng trở nên “thực dụng”. Ôn tập lại kiến thức cũ, rồi nâng cao, rồi rèn luyện, … lâu công lắm, không có hiệu quả ngay, nhất là với số học sinh yếu kém. Để có “uy tín”, lại để tỏ ra có sự “ưu ái” với đối tượng này, trước khi tiến hành làm bài kiểm tra ở lớp, thầy có “gợi ý” cho các bài sắp kiểm tra ở lớp “học thêm”. Ban đầu chỉ là “gợi ý”, thậm chí chỉ dừng ở mức “nói bóng nói gió” thôi, nhưng sau, “tay đã nhúng chàm” còn gì mà phải “giữ gìn” nữa. Để cạnh tranh, để thu hút nhiều học sinh tới lớp của mình, thầy không chỉ còn dừng lại ở mức “bóng gió” hay “gợi ý”. Dạy thêm học thêm đã có vấn đề rồi! Tác dụng tích cực đã bớt đi, thay vào đó là những tiêu cực. Nhiều học trò đi học chỉ là để “chiều” thầy, làm vui lòng thầy, để lẩn tránh những đòi hỏi chặt chẽ của thầy trên lớp.

Đáng trách nhất là một số thầy dạy các môn “chính” (Toán. Lý, Hóa, Ngoại Ngữ, Văn), khả năng chuyên môn kém, không có học sinh nào mời, bèn chủ động “kích cầu”. Thầy tự tổ chức ghi tên để thành lớp. Mới hình thành, lớp còn lèo tèo lắm. Thầy dạy thế nào học sinh đều biết cả! Nhưng chúng làm sao có thể trở thành “đối thủ” của thầy. Chỉ cần một “chiêu” là tình hình đã “chuyển biến về cơ bản”. Thầy ra đề kiểm tra “khác kiểu” một chút. Chỉ có những ai đi học thêm mới làm được. Lập tức những “kẻ bướng bỉnh” kia “biết thế nào là lễ độ”. Lớp học thêm của thầy trở nên tấp nập khác thường. Tôi đã biết có những “giáo viên dạy giỏi” (có bằng chứng nhận của cấp Sở hẳn hoi), trước mỗi buổi học thêm, yêu cầu học sinh để tiền học của buổi ấy lên bàn. Thầy tự đi thu. Thu xong, đếm lại cẩn thận, thì buổi học bắt đầu. Những cách hành xử như thế sao có thể gọi là “dạy thêm, học thêm”? Tôi xin nói thẳng: đây là hành động bất lương. Phải gọi như thế để vạch mặt những kẻ mồm xoen xoét “tất cả vì học sinh thân yêu” nhưng thực chất họ chỉ vì đồng tiền. Họ đã nêu những tấm gương vô cùng xấu xa cho lớp trẻ, bôi nhọ danh dự của người thầy. Phải đưa họ ra trước tòa án (tòa hình sự chứ không phải chỉ tòa án lương tâm) xử về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo điều 281 của Bộ Luật hình sự, nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Việc trao đổi về “học thêm, dạy thêm” không nên xem xét đến những kẻ giả danh này. Có như thế, việc bàn bạc mới có thể đến hồi kết thúc.

Dương Đình Giao

(Blog Ông Giáo Làng)

Tâm sự chát đắng của đôi vợ chồng hai lần cho con vì đói

Bên trong căn nhà đơn sơ của gia đình chị Tẩm.

Vượt gần 100km từ Hà Nội lên thị trấn Cao Phong, băng qua một quãng đường hơn 4km dốc ngoằn ngoèo vắt qua núi, chúng tôi mới đến được xóm Mừng, xã Xuân Phong (Cao Phong, Hòa Bình). Ở cái thôn nghèo, bé nhỏ nằm trên đỉnh núi này vừa xảy ra một chuyện “động trời”: Cho con vì đói.  

Cái đói, cái nghèo và đông con đã đẩy không ít cặp bố mẹ trẻ ở những xã miền núi phải cho đi khúc ruột, máu mủ do mình sinh ra. Không ai có thể ngờ rằng, chính điều này đã tiếp tay cho những kẻ buôn người.
Họ xin thì cho

Nắng như đổ lửa, ngoài đường không một bóng người, người dân bản Mường đang vật vã trốn nắng dưới những sàn nhà, bên những con suối đang dần cạn nước, xóm Mừng hiện ra trước mắt tôi là những căn nhà sàn bé nhỏ, nằm vắt vẻo, cheo leo bên sườn núi. Trưởng thôn Bùi Văn Lịnh cho biết, cả thôn có 48 hộ thì đến 18 hộ thuộc diện hộ nghèo, kinh tế chủ yếu dựa vào dăm sào đất vườn trồng ngô, khoai, sắn. Nhiều hộ dân không có ruộng để trồng lúa. Nói về cuộc sống của bản làng nơi đây, ông Lịnh ngắn gọn: Nghèo, nghèo lắm.

Theo giới thiệu của ông Lịnh, tôi tìm đến nhà chị Bùi Thị Tẩm - một trong những hộ gia đình nghèo nhất thôn - người đã cho đi hai đứa con do mình dứt ruột sinh ra. Ông Lịnh bảo: “Vợ chồng cô chú ấy là người thật thà, nghèo đến cùng cực, nhiều bữa cả gia đình phải nhịn đói vì không có gạo ăn, dù được cấp trên hỗ trợ nhưng không thấm vào đâu, đói quá nên họ cho đi đứa con của mình chứ không phải bán đâu”.

Căn nhà sàn nơi gia đình chị Tẩm sinh sống nằm ngay bên con đường liên thôn. Trong căn nhà chỉ rộng chừng 20m2, trống huơ, trống hoác không có gì giá trị ngoài một chiếc tivi màu 14 inch đã cũ. Chị Tẩm (SN 1987), quen và yêu anh Bùi Văn Thành (SN 1985, ở Kim Bôi). Sau hai năm yêu đương, anh chị quyết định đến với nhau. Đám cưới xong, anh Thành chuyển về nhà chị Tẩm ở rể theo đúng phong tục, họ sinh liền tù tì 4 người con (3 trai, 1 gái). Các đây 2 năm, vợ chồng chị Tẩm được địa phương cấp đất, cấp nhà để lên xóm Mừng sinh sống, phát triển kinh tế.

Thấy có khách lạ, chị Tẩm vội xua tay: “Hết con rồi, bữa nay không đẻ nữa nên không có con để cho đâu. Về đi”. Phải giải thích mất một lúc, nhờ hàng xóm nói thêm, vợ chồng chị Tẩm mới mở cửa cho khách vào nhà. Người phụ nữ bé nhỏ, ốm yếu, cao chỉ khoảng 1,3m, rón rén rót nước mời khách. Trong căn nhà lợp fibrô-ximăng nóng hầm hập, hai vợ chồng chị Tẩm liên tục kéo áo lau mồ hôi rồi ái ngại nhìn khách.

Lên vùng kinh tế mới, vì không có ruộng, không nghề ngỗng gì nên cuộc sống vợ chồng họ chỉ dựa vào vài sào đất trồng ngô, cái nghèo cứ mãi đeo bám. Sau mỗi mùa trồng ngô, trồng sắn, chị Tẩm ở nhà trông con, chăm vài con gà, con vịt, còn anh Thành ai thuê gì làm nấy, lúc thì đi phụ hồ, lúc lên rừng chặt củi về bán, lúc xuống núi lang thang đi trồng mía thuê. Hai năm trước, khi vừa lên vùng kinh tế mới, cũng là lúc chị Tẩm hạ sinh được đứa con thứ 3, cậu con trai kháu khỉnh vừa chào đời thì có người quen giới thiệu đến xin về. Đó là một gia đình ở Kim Bôi cưới nhau 10 năm nhưng không có con.

Đang lúc đói kém, lại không biết có đủ sức để nuôi con không nên vợ chồng chị Tẩm đã đồng ý cho đi đứa con thứ 3 của mình. Chị Tẩm nhớ lại: “Họ tìm đến nhà nhiều lắm, nghe họ kể không có con nên mình thấy thương thương, nhà mình cũng đã có hai đứa con, một trai một gái, thế là được rồi nên mình đồng ý cho người ta thôi. Họ xin thì cho, chứ sợ đói quá không nuôi được”. Vừa cho con đi được một thời gian thì chị Tẩm lại tiếp tục mang bầu đứa con thứ 4. Biết hoàn cảnh gia đình chị Tẩm khó khăn, đã một lần phải cho con, nên rất nhiều người tìm đến xin.

Lần này, Lý Thanh Tôn (34 tuổi, một người hàng xóm) giới thiệu, đó là một đôi vợ chồng đã cưới nhau hơn 7 năm nhưng chưa có con. Biết chị Tẩm vừa sinh thêm được cậu con trai nên họ muốn xin về nuôi. “Nghe họ gọi điện lên khóc lóc, van xin nên mình thương lắm. Lúc đó, mình nghĩ thôi thì cho người ta đi, biết đâu con mình về đấy lại được sung sướng. Mình có bảo họ lên nhà để chơi rồi thăm cháu, nhưng họ bảo xa quá không lên được”, chị Tẩm nhớ lại.

Tháng 10.2014, đúng như giao hẹn, sau khi cậu con trai thứ 4 được hơn 4 tháng tuổi, vợ chồng chị Tẩm bế con theo người hàng xóm, bắt xe ôtô đưa con xuống Hà Nội để cho. “Lúc xuống Hà Nội, có mấy người đàn ông ra nhận con, họ ít nói lắm, chỉ cảm ơn mấy câu rồi mang con đi, họ đưa cho vợ chồng mình một cái túi màu đen, với mấy trăm nghìn để bắt xe về quê, mình nhìn vào túi thấy một cái khăn nên tưởng họ tặng khăn với áo quần. Về nhà, mở ra thấy có 16 triệu đồng”, chị Tẩm kể.

Căn nhà nơi gia đình chị Tẩm sinh sống.

Đau xót khi biết bị lừa

Những tưởng đứa con đó sẽ đến được gia đình tử tế, giàu có để được sống sung sướng, không ngờ cậu con trai thứ 4 của họ đã bị bọn buôn người bán sang Trung Quốc.

Thiếu tá Nguyễn Tuấn Dũng - Phó trưởng Công an huyện Cao Phong - cho biết, qua nắm bắt tình hình, theo dõi và điều tra, Công an huyện Cao Phong đã triệt phá được đường dây buôn bán người và bắt những đối tượng đã mua con của vợ chồng chị Tẩm bán sang Trung Quốc. Hiện vụ việc đang được mở rộng điều tra.

Theo đó, các đối tượng đều quê ở Bắc Giang do Lê Ngọc Luân (45 tuổi, trú thị trấn Kép, Lạng Giang) cầm đầu, cùng các đối tượng Đoàn Văn Phương (42 tuổi, trú tại Lạng Giang), Nguyễn Thị Chiến (43 tuổi, trú tại Yên Thế) và Hoàng Văn Kết (35 tuổi, trú tại Lục Ngạn). Theo lời khai ban đầu, đối tượng Lê Ngọc Luân có một thời gian đi làm ăn tại Trung Quốc, tại đây Luân có quen một người phụ nữ tên Đáng và đang có nhu cầu mua trẻ sơ sinh.

Khi về nước, Luân đã bàn với Phương, Chiến, Kết tìm mua trẻ em bán kiếm lời. Qua quen biết với Lý Thanh Tôn, biết gia đình chị Tẩm có hoàn cảnh khó khăn, các đối tượng đã lợi dụng để xin cháu bé đưa đi bán. Cũng theo lời khai của các đối tượng, sau khi nhận được cháu bé, chúng bắt xe lên Móng Cái, Quảng Ninh, sau đó nhờ người dẫn sang Quảng Tây (Trung Quốc) và bán cháu bé được 20.200 nhân dân tệ (tương đương 70 triệu đồng) và chia nhau tiêu xài.

Sau khi biết đứa con mình dứt ruột đẻ ra bị các đối tượng lừa xin để đưa đi bán, vợ chồng chị Tẩm không khỏi đau xót, tinh thần suy sụp. “Đứa con thứ 3 lâu lâu họ còn đưa đến nhà mình chơi, lúc nào nhớ mình tự đi gặp cháu được, còn đứa thứ 4 giờ không biết sống chết ra sao”, chị Tẩm buồn giọng.

Chị có nhớ tên cháu không?

- Không. Lúc mới sinh vợ chồng mình cũng đặt cho cháu một cái tên nhưng giờ quên mất rồi.

Tại sao biết không đủ điều kiện để nuôi mà anh chị vẫn sinh thêm con?

- Tại vì lỡ rồi nên sinh chứ vợ chồng mình cũng không muốn vì lúc đó mình đã có 2 đứa con, đứa con trai đã học lên lớp 1 rồi, còn đứa con gái cũng đã biết tự đi chơi được rồi.

Thế anh chị có định sinh thêm con nữa không, nếu tiếp tục “lỡ” thì có nuôi không hay là cho người khác?

- Mình không sinh nữa vì nhà mình nghèo quá, sợ không nuôi nổi, đợt này cán bộ đến tuyên truyền nhiều nên vợ mình đang kế hoạch để không mang bầu. Nếu lỡ mang bầu thì mình sẽ không cho ai nữa đâu, sợ họ lừa mang đi bán.

…Bữa trưa hôm ấy, chị Tẩm dọn cơm ra mời khách, bữa cơm của họ đơn giản đến khó tả, một nồi cơm trắng, một đĩa măng rừng luộc chấm với nước mắm. Nhìn cả gia đình họ cặm cụi ăn, nhìn hai đứa con gầy xanh xao, quần áo rách rưới mà tôi không thể cầm lòng. “Anh chị có nhớ con không?”, tôi gặng hỏi thêm một câu.“Có chứ. Mình buồn lắm, thương con lắm, nhưng không làm sao được. Chỉ mong công an họ sớm tìm thấy cháu để mình xin về nuôi. Giờ mình hối hận lắm, thà mình đói mình khổ chứ đưa con cho người ta bán mình đau đớn lắm”, chị Tẩm nghẹn lời.

(Lao Động)

Cá đông lạnh ở Quảng Trị thực sự có chất cực độc?

Dựa trên những đặc tính của phenol và nồng độ rất thấp phát hiện trong cá nục đông lạnh ở Quảng Trị (0,037 mg/kg) so với rượu vang, là thực phẩm có nồng độ phenol thấp nhất (100 mg/kg), chúng ta có thể kết luận một cách chắc chắn và khoa học rằng cá nục động lạnh ở Quảng Trị không có “chất cực độc” mà ngược lại rất an toàn để ăn theo tiêu chẩn của ATSDR và USEPA.

Ngày hôm nay, 10 tháng 6 năm 2016, báo chí trong nước đồng loạt loan tin về vụ 30 tấn cá nục đông lạnh ở Quảng Trị có chất cực độc [1-4]. Các bài báo dựa theo lời tuyên bố của ông Hồ Sỹ Biên, Trưởng chi cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm (ATVSTP) Quảng Trị [5]. Ông Biên cho biết đơn vị này vừa xác định có chất cực độc phenol trong 30 tấn cá nục đông lạnh ở một cơ sở chế biến cá đông lạnh tại thị trấn Cửa Tùng (Vĩnh Linh), thu mua ngay sau khi có tình trạng cá biển chết hàng loạt ở miền Trung. Do tâm lý e ngại cá biển nên số cá này được trữ đông đến nay. Qua xét nghiệm, mẫu cá có nồng độ phenol là 0,037 mg/kg. “Đây là dẫn xuất nhân thơm dùng trong công nghiệp để tẩy uế, sát khuẩn. Chất này tuyệt đối không được có trong thực phẩm, kể cả bao bì thực phẩm, thậm chí thức ăn chăn nuôi… chỉ có thể khẳng định có chất độc trong mẫu kiểm nghiệm, chứ không thể xác định nhiễm độc từ đâu. Với hàm lượng 2-5 gram, chất Phenol gây ngộ độc cấp, và 10 gram gây chết người. Dù hàm lượng trong mẫu kiểm nghiệm ít, không gây ngộ độc bây giờ nhưng tiềm tàng nguy hiểm về sau.” [4]

Việc phát hiên “chất cực độc” trong cá nục đông lạnh ở Quảng Trị làm xôn xao dư luận trong và ngoài nước và gây sự chú ý của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (Voice of America (VOA)) [6]. Phenol có phải là “chất cực độc” không được có trong thực phẩm? Phenol có gây “ngộ độc cấp” ở hàm lượng 2-5 grams và gây “chết người” ở hàm lượng 10 grams? Phenol không gây ngộ độc bây giờ nhưng tiềm tàng nguy hiểm về sau? Bài viết nầy có mục đích câu trả lời các câu hỏi đó.

Những đặc tính của Phenol

Phenol là một hợp chất hữu cơ – hiện diện tự nhiên hay được chế tạo - ở thể đặc, công thức hóa học là C6H6O, không có màu hoặc hồng nhạt. Phenol có mùi thơm dù ở nồng độ thấp 0,048 ppm (parts per million (phần triệu)) và có thể hòa tan trong nước [7].

Phenol ở thể lỏng được dùng trong thương mại, phần lớn dùng để sản xuất nhựa có chất phenol và chế tạo nylon hoặc sợi tổng hợp. Phenol cũng được dùng để giết vi khuẩn hoặc mốc meo, tẩy uế hay khử trùng, và làm thuốc súc miệng hoặc kẹo thông cổ (sore throat lozenges) [8]. Phenol hiện diện tự nhiên trong rất nhiều thực phẩm như đinh hương (cloves) (có nồng độ cao nhất 151.880 mg/kg), tai hồi (có nồng độ 54.600 mg/kg), dâu tây (có nồng độ 2.350 mg/kg) và rượu vang (có nồng độ thấp nhất 100 mg/kg [9].

Sau khi một lượng nhỏ được phóng thích vào không khí, phenol sẽ được loại trừ một cách nhanh chóng (thường thường, ½ số phenol sẽ được loại trong vòng 1 ngày). Phenol ở trong đất từ 2 đến 5 ngày và ở trong nước 1 tuần hoặc lâu hơn. Phenol sẽ ở trong không khí, đất và nước lâu dài nếu việc phóng thích một số lượng lớn được lặp đi lặp lại nhiều lần. Phenol không tích lũy trong cá, các thú vật khác hay cây cối [8]. Phenol không tích lũy trong cơ thể con người và được loại trừ một cách nhanh chóng qua đường tiểu dưới dạng sulfate và glucuronide. Phenol hiện diện trong nước tiểu của người không tiếp xúc với phenol hay benzene ở nồng độ thấp hơn 10 mg/L [9].

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (U.S. Environmental Protection Agency (USEPA)), phenol được xem là một chất khá độc đối với con người qua đường tiêu hóa. Trong ngắn hạn, phenol có thể gây biếng ăn, mất cân liên tục, tiêu chảy, chóng mặt, chảy nước miếng, và nước tiểu có màu đậm. Tiếp xúc lâu hạn với phenol có thể ảnh hưởng đến gan và máu. USEPA không ấn định mức cho phép (maximun contaminant level (MCL)) cho phenol, nhưng đưa ra liều lượng tham khảo (reference dose (RfD)) là 0,6 mg/kg/day. Liều lượng tham khảo là số lượng ước tính mà một người có thể tiếp nhận mỗi ngày qua đường tiêu hóa mà không có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe trong suốt cuộc đời [10].

Một trẻ em có thể uống nước có nồng độ phenol lên đến 6 mg/L mà không có ảnh hưởng đến sức khỏe. Phenol cũng không gây ảnh hưởng tai hại đến sức khỏe nếu một người uống nước có nồng độ lên đến 2 mg/L trong suốt cuộc đời. Cơ quan Quản trị Sức khỏe và An toàn Nghề nghiệp (Occupational Safety and Health Administration (OSHA)) ấn định nồng độ dưới 5 ppm để bảo vệ công nhân trong suốt 8 tiếng làm việc của họ [8]. Phenol có thể gây chết người qua đường tiêu hóa hay tiếp xúc với một vùng rộng của da. Liều lượng giết người tối thiểu qua đường miệng (minimal lethal oral dose) được ước tính là 70 mg/kg cho người lớn. Một số nghiên cứu cho thấy chỉ cần một liều lượng qua đường miệng là 1.000 mg cũng đủ làm chết người, nhưng thỉnh thoảng, bệnh nhân vẫn sống với liều lượng lên đến 65.000 mg [11].

Về thực phẩm, ATSDR ấn định Mức Rủi ro Tối thiểu (Minimal Risk Level (MRL) cho việc tiêu thụ thực phẩm ngắn hạn (14 ngày hoặc ngắn hơn) là 1 mg/kg/day. MRLs cho việc tiêu thụ thực phẩm trung hạn và dài hạn không được ấn định [12]. Như vậy, nếu một người căn nặng 40 kg, thì người đó có thể tiếp thu thực phẩm có chứa 40 mg phenol trong một ngày mà không gặp rủi ro nào cho sức khỏe.

Cá đông lạnh ở Quảng Trị có chất cực độc?

Qua những đặc tính được trình bày ở trên, phenol hoàn toàn không phải là một “chất cực độc” vì nó hiện diện tự nhiên trong môi trường và ngay trong cơ thể con người. Có thể ông Hồ Sỹ Biên dựa vào tiêu chuẩn ATVSTP của Việt Nam để khẳng định rằng phenol “… tuyệt đối không được có trong thực phẩm, kể cả bao bì thực phẩm, thậm chí thức ăn chăn nuôi,” nhưng tiêu chuẩn nầy, nếu có, không phù hợp với đặc tính khoa học của phenol vì phenol hiện diện tự nhiên ở nồng độ khá cao trong nhiều loại thực phẩm hàng ngày.

Ông Hồ Sỹ Biên dường như trích dẫn tiêu chuẩn ATVSTP của Việt Nam khi cho biết rằng : “Với hàm lượng 2-5 gram, chất Phenol gây ngộ độc cấp, và 10 gram gây chết người.” Nếu đây là tiêu chuẩn ATVSTP của Việt Nam thì tiêu chuẩn nầy, một lần nữa, không phù hợp với những đặc tính của phenol. Như đã nêu trên, trong nhiều trường hợp, bênh nhân vẫn sống sau khi tiếp nhận qua đường miệng một lượng phenol lên đến 65.000 mg hay 65 grams.

Ông Hồ Sỹ Biên [5]

Ông Hồ Sỹ Biên kết luận rằng: “Dù hàm lượng trong mẫu kiểm nghiệm ít, không gây ngộ độc bây giờ nhưng tiềm tàng nguy hiểm về sau.” Một lần nữa, tuyên bố của ông Hồ Sỹ Biên không phù hợp với đặc tính của phenol, vì nó không tích lũy trong cơ thể con người và được loại trừ ra khỏi cơ thể một cách nhanh chóng qua đường tiểu.

Dựa trên những đặc tính của phenol và nồng độ rất thấp phát hiện trong cá nục đông lạnh ở Quảng Trị (0,037 mg/kg) so với rượu vang, là thực phẩm có nồng độ phenol thấp nhất (100 mg/kg), chúng ta có thể kết luận một cách chắc chắn và khoa học rằng cá nục động lạnh ở Quảng Trị không có “chất cực độc” mà ngược lại rất an toàn để ăn theo tiêu chẩn của ATSDR và USEPA.

Kết

Vào ngày 10 tháng 6 năm 2016, báo chí trong nước đồng loạt loan tin về vụ 30 tấn cá nục đông lạnh ở Quảng Trị có chất cực độc. Các bài báo dựa theo lời tuyên bố của ông Hồ Sỹ Biên, Trưởng chi cục ATVSTP Quảng Trị, cho biết đơn vị này vừa xác định có chất cực độc phenol trong 30 tấn cá nục đông lạnh ở Cửa Tùng (Vĩnh Linh) được thu mua ngay sau khi có tình trạng cá biển chết hàng loạt ở miền Trung. Theo ông Biên, mẫu cá có nồng độ phenol là 0,037 mg/kg, một chất tuyệt đối không được có trong thực phẩm, gây ngộ độc cấp ở hàm lượng 2-5 grams và gây chết người ở 10 grams, và không gây ngộ độc bây giờ nhưng tiềm tàng nguy hiểm về sau. Việc phát hiện “chất cực độc” trong cá nục đông lạnh làm xôn xao dư luận trong và ngoài nước và gây sự chú ý của Đài VOA.

Dựa theo những đặc tính của phenol và tiêu chuẩn của ATSDR và USEPA ở Hoa Kỳ, phenol không phải là một chất cực độc đối với con người vì nó hiện diện tự nhiên trong môi trường và cơ thể con người. Nó khá độc ở nồng độ cao nhưng không có ảnh hưởng đến sức khỏe con người ở nồng độ thấp và không có ảnh hưởng lâu dài vì không tích lũy trong động thực vật, kể cả cá và người. Với một nồng độ phenol rất thấp phát hiện được, cá nục đông lạnh ở Quảng Trị được xem là rất an toàn để ăn theo tiêu chuẩn của ATSDR và USEPA ở Hoa Kỳ.

Nếu những lời tuyên bố của ông Hồ Sỹ Biên dựa trên tiêu chuẩn ATVSTP của Việt Nam thì bộ tiêu chuẩn nầy cần phải được duyệt xét lại và sửa đổi ngay lập tức để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, nhất là của Hoa Kỳ. Nó rất cần thiết để tránh những ảnh hưởng tâm lý tai hại, chẳng những cho người tiêu thụ trong nước mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Việt Nam vì những khó khăn trong việc xuất cảng thủy hải sản.

Nguyễn Minh Quang, P.E. 

* Tác giả là Kỹ sư Công chánh Chuyên nghiệp (Professional Civil Engineer) của Tiểu bang California. Tốt nghiệp Kỹ sư Công chánh tại Trung tâm Quốc gia Kỹ thuật Phú Thọ, Sài Gòn năm 1972; Trưởng ty Kế hoạch của Ủy ban Quốc gia Thủy lợi thuộc Bộ Công chánh và Giao thông đến tháng 4 năm 1975. Tốt nghiệp Cao học Thủy lợi tại Ðại học Nebraska, Hoa Kỳ năm 1985; Chuyên viên Thủy học (Hydrologist) của Sở Quản trị Thủy lợi, Broward County, Florida đến năm 1989. Từ năm 1990 đến 2015, Kỹ sư Giám sát trưởng (Senior Supervising Engineer) của Stetson Engineers Inc., một công ty cố vấn về thủy lợi và ô nhiễm nguồn nước, thành lập năm 1957 ở Los Angeles.

---------------------

Tài liệu tham khảo

[1] Quốc Nam. 10 tháng 6 năm 2016. “Phát hiện chất cực độc trong cá nục đông lạnh tại Quảng Trị.” Tuổi Trẻ. http://tuoitre.vn/tin/kinh-te/thi-truong/20160610/phat-hien-chat-cuc-doc-trong-ca-nuc-dong-lanh-tai-quang-tri/1116058.html

[2] Đ. Đức. 10 tháng 6 năm 2016. “Phát hiện chất Phenol cực độc trong cá nục thu mua ngay sau thời điểm cá chết.” Dân Trí. http://dantri.com.vn/suc-khoe/phat-hien-chat-phenol-cuc-doc-trong-ca-nuc-dong-lanh-thu-mua-ngay-sau-thoi-diem-ca-chet-20160610164753901.htm

[3] H. Lợi. 10 tháng 6 năm 2016. “Phát hiện chất cực độc trong lô hàng cá nục đông lạnh tại Quảng Trị.” Người Lao Động. http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/phat-hien-chat-cuc-doc-trong-lo-hang-ca-nuc-dong-lanh-tai-quang-tri-20160610191155664.htm

[4] Hoàng Táo. 10 tháng 6 năm 2016. “30 tấn cá nục đông lạnh chứa chất cực độc ở Quảng Trị.” VNExpress. http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/30-tan-ca-nuc-dong-lanh-chua-chat-cuc-doc-o-quang-tri-3417813.html

[5] Nguyễn Phúc – Linh Châu. 10 tháng 6 năm 2016. “Chất cực độc có trong 30 tấn cá nục đông lạnh ở Quảng Trị là gì?” Thanh Niên Online.

http://thanhnien.vn/thoi-su/chat-cuc-doc-co-trong-30-tan-ca-nuc-dong-lanh-o-quang-tri-la-gi-712240.html

[6] Trà Mi. 10 tháng 6 năm 2016. “Quảng Trị phát hiện 30 tấn cá cực độc.” VOA Tiếng Việt. http://www.voatiengviet.com/content/quang-tri-phat-hien-30-tan-ca-dong-lanh-cuc-doc/3370545.html

[7] ScienceLab. May 21, 2013. “Material Safety Data Sheet – Phenol MSDS.” http://www.sciencelab.com/msds.php?msdsId=9926463

[8] Division of Toxicology and Human Health Sciences. September 2008. “Phenol – ToxFAQs.” Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). http://www.atsdr.cdc.gov/toxfaqs/tfacts115.pdf

[9] J Perez Jimenez, V Neveu, F Vos and A Scalbert. No date. “Table 1 from Identification of the 100 richest dietary sources of polyphenols: an application of the Phenol-Explorer database.” EJCN. http://www.nature.com/ejcn/journal/v64/n3s/fig_tab/ejcn2010221t1.html

[10] Air Toxics Web Site. January 2000. “Phenol – Hazard Summary.” U.S. Environmental Protection Agency (USEPA). https://www3.epa.gov/airtoxics/hlthef/phenol.html

[11] ATSDR. January 21, 2015. “Toxic Substances Portal - Phenol – 2. Relevance to Public Health.” Centers for Disease Control and Prevention. https://www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/tp115-c2.pdf

[12] ATSDR. 2008. ”Toxicological Profile for Phenol.” U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Services. Atlanta, GA. http://www.atsdr.cdc.gov/toxguides/toxguide-115.pdf

(Việt nam Thời báo)

Từ thiện vì ai?

                  Bà Tạ Bích Loan trong chương trình Làm từ thiện để làm gì? Screen capture

Liên tiếp hai chương trình mới nhất của VTV do bà Tạ Bích Loan làm người dẫn chương trình đang bị cộng đồng mạng phản ứng dữ dội vì nội dung, tính cách và mục đích mà nó nhắm tới.

Trình độ và tâm địa

Chương trình thứ nhất có tên: “Chia sẻ để làm gì?” nhắm tới MC Phan Anh khi người MC này có một status trên trang Facebook của anh, chia sẻ những suy nghĩ về hiện tượng cá chết tại miền Trung. Bà Loan và khách mời là đại tá công an, TBT tờ Đại đoàn kết Hồng Thanh Quang đấu tố anh không khác gì hình ảnh của những ngày cải cách ruộng đất.

Nếu “Chia sẻ để làm gì?” mang màu sắc đấu tố một người thì chương trình thứ hai có tên “Làm từ thiện để làm gì?” lại có mục đích tấn công hàng ngàn người trong và ngoài nước khi họ dấn thân vào công việc từ thiện. Trong vai trò người dẫn chuyện, bà Tạ Bích Loan đưa ra gợi ý rằng việc làm từ thiện đang dẫn tới hậu quả nào đó hay không, bà Loan nói:

“Và để cho lương tâm chúng ta không áy náy, ăn ngon ngủ ngon thì liệu mình có đang làm cái gì đó không có lợi, thậm chí có khi còn gây hại cho người được nhận món quà của mình?”

Nó phơi bày trình độ của người làm chương trình này là bà Tạ Bích Loan, và đồng thời nó cũng phơi bày tâm địa của bà ấy và phơi trần tâm địa của vị khách được mời đến, là những người có vấn đề về mặt nhân cách.
-TS Nguyễn Xuân Diện

Sau gợi ý có tính định hướng ấy, câu trả lời của khách mời là TS Đặng Hoàng Giang, Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Cộng đồng và Nghiên cứu Phát triển (CECODES) đã làm người xem căm phẫn tột độ và hàng chục ngàn ý kiến xuất hiện trên mạng xã hội phản ứng dữ dội về phát biểu của ông ta sau khi được bà Loan mớm lời:

“Tôi nghĩ là chúng ta với tất cả cái tâm và lòng tốt của mình cũng nên có ý thức về những mối nguy như thế. Lấy ví dụ nếu chúng ta đem những quần áo ở dưới xuôi hay quần áo có design của nước ngoài đến và đưa cho người dân tộc ở, xin lỗi, người ta mặc chẳng hạn, thì về mặt lâu dài nó sẽ có tác động sẽ đánh mất bản sắc văn hóa của họ. Thay vì họ mặc đồ thổ cẩm của họ thì họ sẽ mặc quần áo dưới xuôi. Đấy là tiềm năng gây hại mà chúng ta cần ý thức rất rõ về những điều ấy thay vì chúng ta cứ làm một cách vô tư. Tôi không nói là có hại lập tức hay mức độ thế nào nhưng đấy là ví dụ của việc tai hại.”

Hai chương trình 60 phút mở này được TS Nguyễn Xuân Diện nhìn dưới góc nhìn văn hóa như sau:

“Chương trình 60 phút mở của đài truyền hình Việt Nam do bà Tạ Bích Loan là chủ của chương trình đó tính đến nay đã là số thứ 2. Số thứ nhất có chủ đề: “Chia sẻ để làm gì?” đã làm cho dư luận căm phẫn và cho rằng đây là màn đấu tố trắng trợn đối với MC Phan Anh. Chương trình thứ hai mang tên: “Làm từ thiện để làm gì?” Đấy là một câu hỏi mà bản thân của nó đã mang sự không thành thật, đã mang một ác ý và mang một tâm địa độc ác.

Từ thiện để làm gì? Hỏi một câu như thế là đã đánh vào người làm từ thiện. Mặc dù chương trình này thẳng thắn đặt ra những vấn đề từ thiện như những người những cơ quan, cơ quan công quyền ở các tỉnh biên giới phía Bắc đã cản trở ngăn cấm và không chấp nhận người dân làm từ thiện mà tôi là một nạn nhân trong những ví dụ đó.

Chương trình cũng đặt vấn đề có những người làm từ thiện để kiếm chác hay lấy danh tiếng . . . thế nhưng cách đặt vấn đề từ câu hỏi đầu tiên “làm từ thiện để làm gì?” cho thấy một tâm địa ác độc của người đặt câu hỏi đó. Qua đó người ta đặt vấn đề Tạ Bích Loan đã làm chương trình này để làm gì? Những câu hỏi thể hiện việc cả vú lấp miệng em, không dẫn dắt mà là áp đặt. Không để cho khách nói mà mình tranh nói. Không để diễn giải những điều tốt đẹp của những người làm thiện nguyện, chọc vào bên ngoài của sự từ thiện bằng những tâm địa không tốt.

Người ta đặc biệt phản ứng với ông TS Đặng Hoàng Giang, một ông TS học ở Áo về tưởng rằng ông thấm nhuần tư tưởng mới mẻ phóng khoáng,  nhân ái của châu Âu mà ông đã học. Thế nhưng khi về đến Việt Nam ông lại phát biểu những câu như thế thì tôi cho rằng ông không hiểu gì về văn hóa càng không hiểu gì về từ thiện và ông không có tư cách gì phát biểu những vấn đề này.

            MC Phan Anh trong chương trình Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì? Screen capture.

Chương trình đã bị phản ứng dữ dội của cộng đồng mạng, nói tóm lại chương trình 60 phút mở có thể ban đầu nó được triển khai từ format của nước ngoài thì tốt nhưng khi thực hiện thì nó phơi bày trình độ của người làm chương trình này là bà Tạ Bích Loan, và đồng thời nó cũng phơi bày tâm địa của bà ấy và phơi trần tâm địa của vị khách được mời đến, là những người có vấn đề về mặt nhân cách.”

Câu phát biểu của ông Đặng Hoàng Giang xét về khía cạnh văn hóa hay nhân văn đều có vấn đề. Bản sắc văn hóa không được gìn giữ dưới tâm thức cứng ngắt và gò bó, bất kể sự cần thiết cao hơn đó là lòng nhân đạo cần phải ưu tiên trước bất cứ giá trị dựa dẫm nào. Bản sắc văn hóa được hình thành từ hành vi vô nhân đạo chỉ là một thứ bản sắc nhằm trình diễn chứ không có giá trị nhân văn, là cái gốc của mọi thực hành và kế tục văn hóa.

Nhà văn Nguyễn Viện nhận xét về việc bảo tồn bản sắc mà ông Giang phát biểu:

“Tôi có nhiều dịp đi lên những vùng cao, có dịp tiếp xúc với nhiều người làm văn hóa, viết văn, làm báo tôi thấy có một sự sai lầm rất lớn trong việc mà người ta gọi là bảo tồn văn hóa bản sắc dân tộc, hay là những người làm du lịch cũng vậy họ quan niệm rất đơn giản là cần phải giữ nguyên trạng để làm du lịch hoặc bảo tồn bản sắc.

Thực ra trong vấn đề này việc bảo tồn như thế làm tôi có cảm giác người ta muốn biến cái vùng đó hay những con người ở đó thành những thứ đồ chơi, giải trí cho khách du lịch, giống như người ta tham quan sở thú vậy. Cái thứ hai tôi thấy nó hoàn toàn thiếu tính nhân văn ở chỗ là con người ai cũng muốn sướng, cũng muốn có nhà cao cửa rộng, có mọi phương tiện tốt đẹp thì tại sao những người ở vùng cao lại không cho người ta có cái quyền ước ao đó?

Con người trước thượng đế, hay một công dân trước pháp luật tất cả đều bình đẳng như nhau. Người H’mông, người Mèo người Thái hay người Nùng người ta đều có cái quyền, trách nhiệm cũng như quyền lợi, hưởng thụ tất cả những thành tựu của xã hội. Không lý do gì mà chúng ta duy trì tình trạng lạc hậu đó để làm du lịch hay để bảo tồn văn hóa một cách vô nhân đạo.

Nếu nói về bản sắc văn hóa thì tôi tự hỏi rằng liệu mấy ông mấy bà làm chương trình đó họ có đóng khố hay cưỡi truồng, theo truyển thống như ông Chữ Đồng Tử hay họ cũng mặc vest, cũng caravate, dùng tất cả những thứ hàng hiệu của Tây phương hiện nay trong khi bắt người ta phải mặc thổ cẩm?”

Người ta thực sự làm từ thiện thì không vì danh tiếng mà họ chỉ muốn chia sẻ nỗi niềm, nỗi đau của người khác, người ta cảm nhận được, thông cảm được.
-Nhà báo Sương Quỳnh

Nhà báo Sương Quỳnh tuy khá trầm tĩnh trước cơn sóng dư luận đang ập tới với chương trình “60 phút mở” của VTV, cũng không dấu sự ngạc nhiên vì cái nhìn lệch lạc của người trách nhiệm chương trình này, bà nói:

“Mình cũng rất khó nói, bởi vì nhiều khi cảm nhận của họ những gì mà người ta không thực tâm, họ không diễn đạt được hay hiểu hết được những tấm lòng của những người làm từ thiện. Bởi vì những người thực tâm làm từ thiện thì họ âm thầm lắm, họ không muốn đưa tên tuổi ra và họ không dám dùng hai chữ từ thiện nữa mà họ dùng từ “chia sẻ”. Chỉ có những người nào chia sẻ bằng cả tấm lòng thì họ mới thông cảm, mới thấu hiểu được những nỗi niềm. Người ta thực sự làm từ thiện thì không vì danh tiếng mà họ chỉ muốn chia sẻ nỗi niềm, nỗi đau của người khác, người ta cảm nhận được, thông cảm được.

Còn những người không chia sẻ được những điều đó, họ làm chỉ vì danh tiếng, họ muốn phải có một cái gì mang lợi lại thì họ sẽ phát huy cái kiểu như thế.”

Khác biệt giữa người và những động vật khác

Bất cứ quốc gia nào cũng từng nhiều lần nhận và chia sẻ từ thiện tới các quốc gia khác. Trong những chương trình xóa đỏi giảm nghèo hay trợ giúp y tế, Việt Nam đã nhận không ít tài trợ từ ngoại quốc và không ai đặt ra câu hỏi mục đích việc trợ giúp của họ là gì.

Thế nhưng đối với những tổ chức NGO hay cá nhân, việc làm từ thiện tại Việt Nam là hành động vượt lề không được chấp nhận. Có không ít đoàn thể làm từ thiện bị ngăn cản, từ chối, thậm chí bị tịch thu khi không muốn giao quà cho chính quyền địa phương phân phối cho người nhận.

Hầu hết trong các trường hợp việc giao quà cho địa phương là phương thức bất khả kháng mặc dù biết rằng những phần quà ấy sẽ rất khó đến đúng tay người nhận, đó là chưa nói tới việc ăn chặn công khai của chính quyền địa phương mà ngôn ngữ báo chí gọi là “xà xẻo”.

Lý giải hành vi cấm cản này nhà văn Nguyễn Viện cho biết nhận xét của ông:

“Thông qua những gì mà tôi thấy thì tôi có thể nói, thứ nhất không phải đến bây giờ mà từ rất lâu rồi, tôi nhớ từ sau năm 1975 tới giờ thì tôi thấy tất cả những hoạt động mang tính từ thiện tự phát gần như luôn luôn không được nhà nước chấp nhận. Tôi có cảm giác ở đây có hai vấn đề, thứ nhất nhà nước muốn độc quyền chuyện làm từ thiện và sự độc quyền ấy mang ẩn ý nhà nước không muốn dân chúng mang ơn ai ngoài đảng. Ý thứ hai hơi tồi tệ, mà báo chí trong nước cũng đã đưa tin và ngay cả những chuyện như vậy, bi thảm như thế mà người ta vẫn cứ xà xẻo.”

Ý nghĩa quan trọng của việc làm từ thiện đối với từng cá nhân đó là làm cho lương tâm mình bớt dằn vặt trước bất công, thiếu thốn, đau khổ của người khác. Mỗi lần cho người cơ nhỡ một ít tiền, người lương thiện cảm nhận mình đã vứt đi một ít cắn xé trong lòng trước bất hạnh của người khác. Thượng đế cho con người tính thiện và đó là khác biệt rất lớn giữa người và những động vật khác.

Những đứa trẻ vùng cao thiếu thốn quanh năm và cái đói, cái lạnh luôn là nỗi ám ảnh của chúng. Chưa giúp được đói thì việc mang lại manh áo ấm cho chúng là cần thiết. Cần thiết hơn tất cả mọi luận điểm xem ra cao quý nhưng hoàn toàn xa xỉ nếu không muốn nói là đi ngược lại với lòng nhân ái mà loài người vốn có.

Bản sắc văn hóa nếu cần được gìn giữ như quan điểm của ông Đặng Hoàng Giang thì ngay cả nếu giữ được cũng không giúp ích gì cho các cộng đồng thiểu số mà còn có tác dụng ngược lại. Nó sẽ hằn sâu vào lòng người dân vùng cao vì họ bị xem như những con rối bằng rơm, không biết ăn, không biết rét mà chỉ biết trình diễn qua manh áo thổ cẩm được ca tụng là bản sắc văn hóa.

Bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số được người làm văn hóa trong phòng lạnh định nghĩa theo công thức cho và nhận vì vậy người nhận phải nằm trong một khung sườn nào đó phù hợp với toan tính của người cho, mà bản sắc văn hóa là một trong những chiếc khuôn mang nặng quán tính cộng sản.

Ông Đặng Hoàng Giang được cộng đồng mạng xã hội chú ý bởi vì ông là một Việt kiều Áo và đang giữ chức Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Cộng đồng và Nghiên cứu Phát triển. Trong vai trò này ông chưa làm được gì cho các tổ chức xã hội dân sự tại Việt Nam và trách nhiệm nghiên cứu phát triển của ông nếu đặt nền tảng trên những gì ông phát biểu trong chương trình VTV khiến người ta đặt câu hỏi: Làm sao phát triển trong cái khuôn lạnh lẽo và chủ quan như vậy?

Mặc Lâm, biên tập viên RFA

(RFA)